Farg‘ona gazni qayta ishlash zavodidagi quvvati 260 m3

Farg‘ona gazni qayta ishlash zavodidagi quvvati 260 m³/s bo‘lgan gazlarni fraksiyalarga ajratish qurilmasida suyultirilgan maishiy gaz ishlab chiqarishni loyixalash. Asosiy jihoz gazlarni ajratish qurilmasini xisoblang.

1. Kirish….............................................................................................................3

2. Xom - ashyo mahsulotlarining tavsifi...............................................................6
3. Tayyor mahsulot tavsifi.....................................................................................7
4. Jarayonning fizik - kimyoviy asoslari...............................................................8
5. Texnologik sxema bayoni...............................................................................10
6. Texnologik ishlab chiqarishdagi asosiy jixoz hisobi
6.1 Moddiy va issiqlik hisobi................................................................................11
6.2 Asosiy jixozning hisobi...................................................................................16
7. Mexanik hisob.................................................................................................23
8. Gidravlik hisob................................................................................................24
9. Asosiy jixozning bayoni..................................................................................26
10.Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish......................................................27
11.Mehnatni va atrof muhitni muhofaza qilish....................................................29
12.Xulosa..............................................................................................................31
13.Adabiyotlar......................................................................................................32
KIRISH
Gaz sanoati – Yokilg‘i – energetika majmuasining eng rivojlangan tarmog‘i. Uning Respublikada qazib olinayotgan yokilg‘i balansidagi hissasi 82,2% ni tashkil etadi. 1972- yilda Muborak gazni kayta ishlash zavodining birinchi navbati ishga tushirilib, gazni magistral gazoprovodlarga uzatishdan oldin aralashmalardan tozalash imkoniyatilari yaratildi. (1994 yilda zavodning 4-navbati ishga tushirildi). Yaqin yillardada Shurtanda gaz-kimyo zavodi birinchi maxsulotlarini bera boshladi. Fargona gazni, Muborak gazni kayta ishlash zavodlari va Shurtan gaz kompleksida yiliga 100 ming tonnaga yaqin suyultirilgan gaz ishlab chikariladi. Yaqin yillar ichida O’zbekiston gaz, gaz va gazokondensat kazib olish buyicha ko‘rinarli o‘rinlarni egallaydi.
Bu esa Respublikada yuqori sifatli yoqilg‘i ishlab chiqarishga va kelgusida kimyo sanoati uchun maxsulotlar yetkazib beradigan xomashyo bazasini tashkil etishga yordam beradi. O’zbekistonda tabiiy gaz konlari va ularning zaxiralari juda ko‘p. Bu esa gaz qazib olinganda chikadigan (gaz bilan) gazokondensatni ishlab chikarishni kupaytiradi. Shuningdek gazni xam zaxiralari katta. Gazokondensatlarni yuqori sifatli ekanligi – ularni tarkibidagi naften va aromatik uglevodlarni ko‘pligi (70 % gacha) va ularda smolaasfaltenli moddalarni deyarli yo‘kligi, oltingugurtorganik birikmalarni kamligi, gazokondensatlarni polimer sanoati uchun va boshka kimyoviy maxsulotlar olish uchun kimmatbaxo xomashyo ekanligini ko‘rsatib turibdi. Neftni kayta ishlash sanoatiga yangi protsesslarni kirib kelishi (katalitik kreking, gidrotozalash, gidrokreking) rangsiz gaz
maxsulotlarini kuplab ishlab chikarilishiga olib keldi. Xalk xujaligini gaz maxsulotlariga bo‘lgan extiyojini biroz yaxshiladi.
Lekin gazni kayta ishlash sanoatining va boshka soxalarning yutuklari kancha yukori bulmasin – ularni rivojlanishini texnikaviy darajasi jaxon texnika darajasidan maxsulotlarni kompleks kayta ishlash soxasida, ayniksa, yukori sifatli maxsulotlari - benzin, kerosin, dizel yokilg‘isi, spirtlar, plastifikatorlar, parafinlar, prisadkalar va boshka kimmatbaxo kimyoviy materiallar ishlab chikarishda orkada kolmokda. Bu masalalarni xal kilish uchun yangi katalitik jarayonlarni sanoatga tadbik kilish bilan bir paytda (katalitik kreking, katalitik riforming, alkillash, polimerlash, gidrotozalash va xokazo) prinsipial yangi katalizatorlarni sintez kilish va sanoatga joriy kilish kerak. Bir katalizatorda, bir reaktorda, polifunksional katalizator yordamida ikkiuch jarayonni olib borish yukorida kursatilgan kamchiliklarni barxam berishga yordam beradi. Yangi katalizatorlarni yaratish, ularni sanoat mikyosida sinab kurish kup vakt talab kiladi. Buning uchun ilmiy tekshiruv ishlarini olib borish uchun yangi apraratlarni kullash kerak buladi. Buning natijasida ilmiy tadkikot ishlarni bajarish uchun ketadigan vakt ancha kamayadi. Bu yerda analitik ishlarda kullaniladigan xromotograf va fizik- kimyoviy priborlar tugrisida, ularni tadkik kilish masalasi turibdi.
Neftni kayta ishlash va gaz kimyosi sanoatida xozirgi vaktda sanoat mikyosida juda kup katalizatorlar ishlab chikarilmokda. Lekin bu katalizatorlarni kupchiligini 20-30 yil oldin tatbik etilgan. Yangi nazariyalar asosida tayyorlangan va tatbik etilgan katalizatorlar deyarli yuk. O’zbekiston iktisodining rivojlanishida Yokilg‘i-energetika kompleksining urni aloxida. Uning tarkibiga gaz, gaz va gazni kayta ishlash, kumir va energetika kiradi. Uzbekiston jaxondagi unta yirik gaz ishlab chikaruvchi mamlakatlar jumlasiga kiradi. Uzbekistonda dastlabkigaz koni 1904 yilda ochilgan. (Fargona vodiysidagi Chimyon gaz konida 278 m chukurlikdan sutkasiga 130 tonna gaz olingan). Shu davrda
rus va chet el kapitali gaz kazib olish, uni kayta ishlash, gaz maxsulotlarini sotishni tula uz nazoratiga oldi. “Santo” - Urta Osiyo gaz savdosi shirkati tashkil etildi. 1913 yilda jami 13 ming tonna gaz kazib olindi. Urushgacha bo‘lgan davrda Uzbekistonda gaz kazib olinadigan konlar soni 11 taga yetdi. 1959 yilda Fargona vodiysi va Surxondaryo viloyatidagi 9 ta gaz konining uzidan 1460 ming t.dan ziyod gaz olindi. 1985 yilda Buxoro – Xiva voxasida yaxshi tarkibli yirik gaz gaz kondensatli Kukdumalok koni ochildi. Shundan sung Respublika gaz sanoati xalk-xujaligining gazga bo‘lgan talabini tuliq qondirish imkoniyatiga ega buldi va chetdan gaz va gaz maxsulotlari tashib keltirishga zarurat kolmadi.
Neftni kayta ishlash sanoati soxasida Oltiariq, Fargona va Buxoro gazni kayta ishlash zavodlari ishlab turibdi. Fargona zavodi surkov moylari va yonilg‘i ishlab chikarishga ixtisoslashgan, ishlab chikarish buyicha 30 dan ortik texnologik kurilmaga ega. Oltiarik gaz zavodi esa yonilgi yunalishida, uning asosiy texnologik uskunalari 7 ta. Buxoro gaz zavodi yakinda, ya’ni 1997 yil 22 avgust kuni ishga tushirildi. Neft zavodi tula kuvatda ishlaganda ulardan yukori oktanli benzin, dizel Yokilg‘isi, koks, parafin, motor moylariga kushilmalar, ichki yonuv dvigatellari uchun motor va surkov moylari (kompressor, turbina, urchuk moylari), kerosin, bitum, mazut kabi gaz maxsulotlar olinadi. Yangi maxsulotlarni ishlab chikarishni uzlashtirish dasturiga muvofik yangi texnologiyalar uzlashtirilmokda. Keyingi yillarda kurilgan keskin tadbirlar natijasida gaz kazib olish xajmi usdi va Respublikaning gaz mustakilligi ta’minlandi