Haroratning ko'tarilishi
Issiqxona gazlari kontsentratsiyasi ortishi bilan yer yuzasining global harorati ham oshadi. Oxirgi o'n yillik, 2011-2020 yillar rekord darajadagi eng issiq bo'ldi. 1980-yillardan boshlab, har o'n yil avvalgisidan ko'ra issiqroq bo'ldi. Deyarli barcha quruqlik hududlarida issiq kunlar va issiqlik to'lqinlarining ko'payishi kuzatilmoqda. Haroratning ko'tarilishi issiqlik bilan bog'liq kasalliklarni kuchaytiradi va ochiq havoda ishlashni qiyinlashtiradi. O'rmon yong'inlari osonroq boshlanadi va issiqroq sharoitda tezroq tarqaladi. Arktikadagi havo harorati global o‘rtacha ko‘rsatkichdan kamida ikki baravar tez ko‘tarildi.
Bo'ronlarni kuchaytirish
Ko'pgina hududlarda vayron qiluvchi bo'ronlar intensivligi va chastotasining ortishi kuzatildi. Harorat ko'tarilgach, namlik ko'proq bug'lanadi, bu esa yog'ingarchilik va suv toshqini kuchayib, yanada xavfli bo'ronlarni keltirib chiqaradi. Okean isishi tropik bo'ronlarning chastotasi va hajmiga ham ta'sir qiladi. Okean yuzasiga yaqin iliq suvlarda siklonlar, bo'ronlar va tayfunlar paydo bo'ladi. Bunday bo'ronlar ko'pincha uylar va jamoalarni vayron qiladi, odamlarning halok bo'lishiga va katta iqtisodiy yo'qotishlarga olib keladi.
Qurg'oqchilikning kuchayishi
Iqlim o'zgarishi suvning mavjudligini o'zgartirib, ko'payib borayotgan hududlarda uni tanqisroq manbaga aylantirmoqda. Global isish allaqachon tanqis bo'lgan hududlarda suv tanqisligini kuchaytiradi va ekotizimlarning zaifligini oshiradigan ekinlarga zarar etkazadigan qishloq xo'jaligi qurg'oqchiliklari va ekologik qurg'oqchilik xavfini oshiradi. Qurg'oqchilik, shuningdek, qit'alar bo'ylab milliardlab tonna qumni siljitadigan halokatli qum va chang bo'ronlarini keltirib chiqarishi mumkin. Cho'llar kengayib, oziq-ovqat ekinlarini etishtirish uchun mavjud erlar miqdorini qisqartirmoqda. Bugungi kunda ko'p odamlar doimo suv tanqisligi tahdidiga duch kelishmoqda.
Okean sathining isishi va ko'tarilishi
Okean global isish natijasida hosil bo'ladigan issiqlikning katta qismini o'zlashtiradi. So'nggi yigirma yil ichida okeanning isishi tezligi uning barcha chuqurliklarida keskin oshdi. Okean isishi bilan suvning isishi natijasida uning hajmi ortadi. Muz qatlamlarining erishi ham dengiz sathining ko'tarilishiga sabab bo'lib, qirg'oq va orol jamoalariga tahdid solmoqda. Bundan tashqari, okean atmosferadan karbonat angidridni o'zlashtiradi. Shu bilan birga, karbonat angidridning ko'payishi okeanning kislotaliligini oshiradi, bu dengiz hayoti va marjon riflariga tahdid soladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |