Фанваунингпайдобўлиши Ўзаросўзлашгандафансўзиникўпэшитамиз. Лекинфаннима?

тилшуносликнитабиийфанларсирасигакиритишимконинитуғдиради.Шунингучун
А.
Аъзамовтилшуносликнитабиийфанларқаторидасанайди.
Учинчидан,тилватафаккурўзароажралмас.Тилфикрнишакллантирувчива
ифодаловчимоддийвоситадир.Бужиҳатдантилватафаккуршаклвамазмун
диалектикасиниўзиданамоёнэтади.Тилнинганашужиҳатлариниўргаништомони
тилшуносликнифалсафа,мантиқ,психологияфанларитизимигакиритишгаасосбўлади.
Тўртинчидан,тилузлуксизривожланиб,такомиллашибборувчиҳодисадир.Бужиҳатдан
ужонлиорганизмгаўхшайди.Тилнинганашудинамикхусусиятлариниўрганиш
томонидантилшуносликбиологияфанларибиланумумийбелгиларгаэга.
.
Ҳалитилшуносликалоҳидафанбўлибажралибчиқмасданолдинунгатегишли
муаммоларфалсафатаркибидаўрганилди.Хусусан,Арасту,Платон,Форобийсингари
олимларнингтилмуаммоларибиланшуғулланишианашуаспектдаолибборилди.
Арабтилшунослигидаўртаасрлардаёқтилшуносликфалсафаданажратилди.
Тилшуносликнинглексикография,этнография,графикакабисоҳаларибилан
шуғулланадиганалоҳидамутахассислардунёгакелди.Лекинбуишларнингҳаммаси
умумийфилологикйўналишдаолибборилди.
ТилшуносликмустақилфансоҳасисифатидаXI
Xасрдагинаажралибчиқди.Лекинунинг
фалсафа,психология,мантиқфанларибиланузвийалоқадорлигисақланибқолди.
Шунингучунумумийвақиёсий-
тарихийтилшуносликнингасосчиларибўлганЯков

---

Гримм,РасмусРаск,ВильгельмГумбольдтсингариолимларбирвақтнингўзидайирик
файласуфҳамэдилар.Шубиланбирга,барчакўзгакўринганфайласуфлартилшунослик
масалалариюзасиданҳамбаҳсюритдилар.МисолтариқасидаЖ.
Руссо,
В.
Чернишевскийникўрсатишимизмумкин.
Тилшуносликвафалсафанингбундайзичалоқадаўрганишҳариккифаннибойитиш
учункаттахизматқилса-
да,лекинуларнинганиқчегарасинибелгилаш,ўзигахос
хусусиятлариничуқуртаҳлилэтишучунхалақитберарэди.Натижадатилшуносликва
фалсафамустақил,айнипайтда,алоқадорфанларсифатидаўрганилабошлади.
Табиийфанларнингривожланиши,буфанлардаулканкашфиётларқилиниши
натижасидатилшуносликниҳамтабиийфанларқаторигакиритиш,мазкурфан
ўрганувчитилниэсабиологикҳодисасифатидақарашҳолатларивужудгакелди.
Хусусан,XI
XасрўрталаридаЧ.
Дарвинтаълимотиасосидатабиатшуносликфанларининг
гуллаб-
яшнашидавридадарвинизмнингтилшуносликкаҳамтаъсирикучайди.
ТилшуносликданемисолимиА.
Шлейхерраҳбарлигидагинатуралистикйўналиш
майдонгакелди.Буйўналиштарафдорларибиологияқонунларинитилнингички
тузилиштарихийтараққиётиганисбатанқўллашгаинтилдилар.Тилнибиологикҳодиса,
тилшуносликниэсабиологияфанларитаркибидагифансифатидақарашгауриндилар.
Натижадатилшуносликтабиатшуносликфанлариасирлигидақолди.
XI
Xасрбошлариданэсатилшуносликннбошқафанларданажратишга,унингтадқиқот
объектинианиқбелгилашгаэътиборқаратилди.Бундайҳаракат,айниқса,машҳур
швейцаролимиФердинанддеСоссюрасарларидаёрқинўзифодасинитопди.Унинг
тилни«ўзидаваўзиучун»ўрганишлозимдеганшиорианашуҳаракатнингёрқин
ифодасидир.
Ф.
деСоссюрлингвистиканиташқиваичкилингвистикагаажратганиҳолдатилбилан
алоқадорҳодисаларниташқилингвистиканингўрганишобъектиҳисоблади.Масалан,
тилнингшутилэгасибўлганжамиятнингмаданияти,тарихи,тафаккуривабошқалар
биланмуносабати.Тилнингичкитузилиши,тузилишбирликлариўртасидаги
муносабатларвауларнингўзигахосхусусиятларикабимасалаларичкилингвистиканинг
ўрганишобъектисифатидаажратилди.Утилшуносларниичкилингвистикадан
ташқаригачиқмасликкачақирди.Анашудаъватасосидатилшуносликтарихида