Фаннинг ўқув-услубий мажмуаси Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлигининг 2018 йил 25 августдаги 744-сонли буйруғи билан «Маркетинг тадқиқотлари» фан дастури асосида тайёрланган

5-мавзу. Бозорни тадқиқ этиш ва харидорлар хулқ-атворларини ўрганиш


Топшириқлар
1 – масала

Бозорда айланаётган умуммий товар 14 млрд.сўмни ташкил қилади-Умумий айланишда корхонанинг улуши 5 млрд.сўмни ташкил қилади.Бозорни ўрганиш хулосалари шуни таъкидлайдики, агар ПОТЕНЦИАЛ харидор қизиқтирилса, айланиш ҳажми 20 млрд.сўмгача ошиши мумкин. Савол:

а) бу корхонаннг бордаги ўрни қандай?
б) бозор ҳажми (кенглиги), бозор потенсиали ва корхонанинг сотиш
ҳажмини аниқланг.
c) бозорнинг эришган потенциали қандай?


2 - масала.

"Diyor" савдо уюшмаси маълум бир стратегияни тwиалга оширганидан сўнг,бир бирлик товар нархи 45 сўмдан 42 сўмга тушди ва товар ҳажми 64200 донадан 66100 донага ошди. ЛТалаб эластиклигини аниқланг.

Еластиклик таҳлилига асосланган ҳолда корхонанинг кейинги тадбирини аниқланг.

5. 
   бозордаги ўрнини кенгайтириш учун нархни яна 5 % гаарзонлаштириши керак.
   
6. 
   шу нархда қолиши керак.
   
7. 
   олдинги нархга қайтиши керак.
   
8. 
   товар нархини 50 сўмга кўтариши керак.
   

3 - масала.

"Nexia" автомобили тўлиқ ҳаётий цикллик даврида турибди. Маркетинг таҳлиллари яқин орада сотув ҳажми камая бошлашини кўрсатмоқда. Топшириқ:

а) бозордаги рақобатчилар,сотувчилар ва нархлар ўртасидаги
муносабат, вазиятга қисқача изоҳ беринг.
б) Маркетинг-миксдан камида шундай иккита йўл кўрсатингки,улар
"Nexia" автомобилини сотилиш ҳажми камайиб кетиш ҳолатидан олиб
чиқсин.


4-масала.

Айтайлик, сиз катта реклама агентлигида ишлайсиз. Ҳозиргина сизга бозорда биринчи бор пайдо бўлган “Ламлайт” тиш пастаси учун реклама тасмаси сценарийсини ёзишни топширишди.

Бу тиш пастаси театр афишалари ёпиштириладиган софитларга жуда ўхшамайдиган идишга жойлаштирилган. Ишлаб чиқарувчининг гапига ишонадиган бўлсак “Ламлайт” тишни кариес касаллигидан сақлайди, унинг кимиёвий таркиби туфайли тишни оқартиради; бундан ташқари паста оғиз бўшлигини тозалайди.
“Ламлайт” пастасининг идиш ҳажми 150 г лик бўлиб, бошқа тиш пастасига қараганда 20 фоиз кўп чиқарилади. Реклама тахминан 30 секундга мўлжалланган. Ўз сценарийингизга қайси бандларни киритишни унутмаслик керак?


5-масала

Корхона бозорга янги косметика маҳсулоти чиқаришда режалаштирган. Битта маҳсулот бирлигига тўғри келувчи ўзгарувчан харажатлар 3 минг сўм, шу давр учун доимий харажатлар 12 млн сўмни ташкил қилади. Бозорни тадқиқ қилиш ушбу маҳсулотни 6 минг сўмдан сотиш мумкин деб хулоса чиқаришга имкон беради. Бунинг асосида:

а) сотув ҳажми қандай бўлганда оптимал фойдага эришилади?
б) сотув ҳажми 6000 дона бўлганда фойда қанчалик ўсади?
в) маркетинг бўлими қўшимча тадбирларни амалга оширишни таклиф қилган бўлиб, бунинг учун 3 млн сўм маблағ сарфлаш талаб қилинади. Энг кам фойда миқдорига эришиш учун сотув ҳажми 60000 донага нисбатан қанча ўсиши лозим?
6-масала

Қуйида санаб ўтилган омилларнинг ҳар бири ҳисобга олинмаган тақдирда товарнинг бозорда муваффақиятсизликка учрашига олиб келиши мумкин. Айниқса улардан биттасининг аҳамияти жуда катта. қайси омил назарда тутилмоқда?

а) товарни киритиш учун бозор нотўғри танланган;
б) товарни ишлаб чиқариш учун бошланғич харажатларнинг ўта юқорилиги;
в) техник муаммолар;
г) товарни нотўғри жойлаштириш;
д) кучли рақобат;
е) сервиснинг йўқлиги.