Фаннинг ўқув-услубий мажмуаси Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлигининг 2018 йил 25 августдаги 744-сонли буйруғи билан «Маркетинг тадқиқотлари» фан дастури асосида тайёрланган

3 масала

Фирма маҳсулотни сотишда учта бозор сегментига йўналтирилган бўлади. Дастлабки сегментда сотув ҳажми ўтган даврда 54 млн донани ташкил қилган бўлиб, бўнда бозор сиғими 1980 млн донага тенг. Келаси йил ушбу сегментда бозор сиғими 3№, фирманинг улуши эса 5% ўсиши кутилмоқда.

Иккинчи сегментда фирма улуши 4%га тенг, сотув ҳажми эса — 75 млн дона. Бозор сиғими 11%, фирманинг ушбу сегментдаги улуши эса 8% ўсиши кутилмоқда.
Учинчи сегментда бозор сиғими 45 млн донага тенг, фирманинг улуши — 0,12. Бозор сиғими ўзгармасдан, фирманинг сотув ҳажми 1 млн донага қисқариши кутилмоқда.
Юқорида келтирилган шартларда жорий йилда фирманинг сотув ҳажмини аниқланг.

4. 
   масала. "Diyor" савдо уюшмаси маълум бир стратегияни тwиалга оширганидан сўнг,бир бирлик товар нархи 45 сўмдан 42 сўмга тушди ва товар ҳажми 64200 донадан 66100 донага ошди. ЛТалаб эластиклигини аниқланг.
   

Еластиклик таҳлилига асосланган ҳолда корхонанинг кейинги тадбирини аниқланг.

1. 
   бозордаги ўрнини кенгайтириш учун нархни яна 5 % гаарзонлаштириши керак.
   
2. 
   шу нархда қолиши керак.
   
3. 
   олдинги нархга қайтиши керак.
   
4. 
   товар нархини 50 сўмга кўтариши керак.
   

5. 
   масала. "Nexia" автомобили тўлиқ ҳаётий цикллик даврида турибди. Маркетинг таҳлиллари яқин орада сотув ҳажми камая бошлашини кўрсатмоқда. Топшириқ:
   

а) бозордаги рақобатчилар,сотувчилар ва нархлар ўртасидаги
муносабат, вазиятга қисқача изоҳ беринг.
б) Маркетинг-миксдан камида шундай иккита йўл кўрсатингки,улар
"Nexia" автомобилини сотилиш ҳажми камайиб кетиш ҳолатидан олиб
чиқсин.
Кейс стади
Кейс стади-1
Маълумки, қўшма корхона дастурий бошқарувга асосланган станоклар ишлаб чиқаради. Станокларни оммавий ишлаб чиқариш йўлга қўйилгач, бу маҳсулотларни ички ва ташқи бозорга чиқариш вазифаси кўндаланг бўлди. Бироқ қўшма корхона МДҲ ҳудудида фаолият кўрсатади, унинг ходимлари эса рақобат учун жуда муҳим бўлган бу масалада унчалик тажрибага эга эмас, чунки маҳсулот Россия ҳудудида ва хорижга режа-буйруқ асосида жўнатилар эди. Ягона қийинчилик маҳсулотни ўз вақтида истеъмолчига жўнатиб юбориш эди,холос.
Ҳозирги пайтда маҳсулотнинг рақобат кучли бўлган Европа бозорларига чиқарилиши сабабли корхона президенти сотув бўлимига вазиятни таҳлил қилиш ҳамда товарни силжитишни жадаллаштириш бўйича мас келувчи тадбирларни қўллаш вазифасини топширди. Аниқ ва муайян вазифалар ҳам белгиланди, хусусан:
1. Янги станок моделини оммавийлаштириш бўйича маҳаллий реклама органлари қандай ишлашини баҳолаш.
2. Савдо агентларини аттестациядан ўтказиш, уларнинг ишбилармонлик хислатларини баҳолаш ва уларнинг станокларни бозорга чиқаришдан қанчалик манфаатдор эканликларини аниқлаш.
3. Қўшма корхона маҳсулотларини сотиш билан шуғулланувчи воситачилар доирасини аниқлаш.
4. Бозордаги савдогарлар функцияларини, уларнинг меҳнати қанчалик интесивлигини аниқлаш.
5. Корхона маҳсулотини силжитишнинг энг самарали усулларини танлаш.
6. Қилинган таҳлил натижалари бўйича олдиндан маркетинг ва сотув бўлимлари ходимлари билан муҳокама қилгандан сўнг корхона президентига доклад қилиш ва станокларни бозорга силжитиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқиш.