Fanning mohiyati

5.Fanning turkumlari
fanlaming uchta katta turkumi: tabiiy-ilmiytexnikaviy
fanlar - ijtimoiy- gumaniiar fanlar farqlanadi. Tabiiy fanlar -
tabiat haqidagi fandir (yunoncha, tabiat-physis, lotincha, natura). Tabiiy
fan obyektlari aksariyat hollarda moddiydir (makon va vaqt bundan
mustasno, biroq ba’zi konsepsiya!arga ko‘ra, makon va vaqt moddiy
obyektlaming xossalari bilan bog'liq ravishda o'rganiladi). Moddiy
obyektlar narsa va maydondan iborat. Maydon (gravitatsion,
elektromagnit) - hajmga ega bollmasa-da, lekin makon va vaqt o‘lchoviga
ega. Predmetiga ko'ra, tabiiy fanlaming fiindamental, nazariy, amaliy,
texnikaviy va eksperemental kabi shakllari faqrlanadi. Fundamental fanlar
tabiiy voqelikning rivojlanish qonuniyatlarini o'rganadi: fizika, kimyo,
biologiya, geologiya va qator xususiy sohalar (fanlar)ga bo‘linadi.
Mexanika, elektrodinamika, molekulyar fizika, organik kimyo, analitik
kimyo, omitologiya, fiziologiya, biogeoximiya, ekologiya kabilar shular
jumlasidandir.Nazariy fanlar - tabiiy boriiqning nazariy asosi matematika; amaliy fanlar - amaliy ahamiyati ustivor bo‘lgan fanlar: geometriya, tibbiyot, bioetika; experimental fanlar - nanotexnologiya, gen injeneriyasi,
biologik identifikatsiya qilish texnologiyalari; texnikafanlari - informatika,’ijtimoiy informatika, tarmoq texnologiyalari, biotexnologiyalar, axborot texnologiyalari kabilardir. Texnika fanlari inson va jamiyatning tabiatni о ‘zgartirishga
qa rati Igan sun ing uchun moddiy ne ’matlami yaratishdagi ilmiy faoliyatdir.


6. Fan va amaliyot
fanining amaliyotga qarab mo‘ljal olishi mazkur
fanga xos boMgan xususiyat va shu bilan bir vaqtda jamiyat fanga
qo‘yuvchi muhim talablardan biridir. Olz navbatida, amaliyot ham fanga tobora ko‘proq tayanmoqda. Fanning amaliyot sari harakatining turli bosqichlariga ilmiy tadqiqotlaming bir-biri bilan bog‘langan, lekin shunga qaramay turli tiplari muvofiq keladi va byudjet hisobidagi va byudjetdan tashqaridagi ilmiy tadqiqot faoliyatini qamrab oladi:
I. byudjet hisobidagi:
a) fundamental tadqiqotlar;
b) amaliy tadqiqotlar;
v) tadqiqotchilik loyiha-konstruktorlik ishlanmalar;
g) innovatsion tadqiqotlar;
d) yoshlaming amaliy va fundamental tadqiqotlari;
П. byudjetdan tashqari: nodavlat-notijorat tashkilotlaming ijtimoiy
loyihalari;
7) xalqaro jamg‘armalar tomonidan e’lon qilingan loyihalar.