Fanni o‘qitishdan maqsad fitots noz yoki o‘simliklar jamoasi, fitots noz

TURLAR ORASIDAGI SON VA SIFAT MUNOSABATLARI, SINUZIYA,
YASHASH JOYI XARAKTERI
Dars o’quv maqsadi:
talabalarga fitotsenozdagi turlar orasidagi son va sifat
munosabatlari, xayot formalari bo’yicha xilma-xillik (sinuziyalik), yashash joyi
xarakteri haqida tushuncha berish.
Ko‘rgazmali qurollar
: jadvallar, rasm-chizmalar, ishchi albomlar.
Kompyuter texnologiyalaridan foydalanish
: elektron darslikdan
foydalanish, jadvallardan ko‘rsatib tushuntirish.
Asosiy o‘quv materiali qisqacha bayoni.
Turlarning o‘zaro miqdor va sifat munosabatlari
. Fitosenozda-gi
turlarning miqdor ko‘rsatkichi ularning mo‘lligi hisoblanadi. Mo‘llik og‘irlik, ball
va ma’lum maydon birligiga to‘g‘ri k luvchi o‘simliklar soni bilan ifodalanadi.
Turlarning mo‘lligi tashqi muhit sharoiti va ayni turning guruh bo‘lib yoki alohida
o‘sishiga bog‘liq. O‘simliklar jamo-asini tasvirlaganda har bir tur mo‘lligi bo‘yicha
alohida ko‘rsatiladi. O‘simliklar jamoasida turlar mo‘lligi jihatidan bir-birlaridan
farqlanadi-lar. Dasht zonasidagi Fitosenozlar turlarga juda mo‘l bo‘lgan o‘simlik-
lar jamoasi hisoblanadilar.
Prof. V. V. Al xin Kursk atrofidagi datshtlarda 1 m
2
maydonda 1939 nusxa
o‘simlik mavjudligini aniqlab, ular 77 turga mansubligini k ltiradi. Boshqa
manbalarda esa dasht fitosenozlarida har 1 m
2
maydonda 80 dan ortiq o‘simlik turi
uchratshi mumkinligi haqida ma’lumotlar b rilgan. Toshk nt atrofidagi ef
rli
cho‘llarda 1 m
2
may-donda 5000 dan ortiq o‘simlik nusxasi ro‘yxatga olinib, ular
47 turga mansubligi aniqlangan.
Fitotsenozning b lgilaridan yana biri o‘simlik organlari bilan tup-roqning
qanchalik qoplanishidadir. O‘simliklar jamoasining pro ktiv qoplamini aniqlash
uchun yuqoridan qaralib, o‘t o‘simliklar bilan qop-langan tuproq yuzasi ko‘z bilan
chamalanadi va u % hisobida ifodalana-di. Agar t kshirilayotgan fitotsenozdagi