Fan/modul kodi

Pul va inflyatsiya.
Pul va inflyatsiyaning mohiyatini tushunish uchun Frederik S. Mishkin ―Pul, bank
ishi va moliyaviy bozorlarning iqtisodiy nazariyasi‖ kitobida shunday misol 
keltiradi, ya‘ni, o‘ttiz yil oldin siz kechagina o‘ n dollar to‘ lagan, kino chiptangiz bir 
yoki ikki dollardan ortiq turmas edi. O‘ n dollar esa kinoga chipta olish bilan birga, 
yana nafaqat popkorn xarid qilishga balki, tushlik qilishga ham etar edi. 
Iqtisodiyotda tovar va xizmatlarning o‘ rtacha narxi, sodda qilib aytganda, narxlarning 
umumiy darajasi deyiladi. 1950 yildan 2011 yilga qadar AQSh iqtisodiyotidagi narxlar 
darajasi qariyib olti barobar o‘ sgan. Inflyatsiya narxlar umumiy darajasining tinimsiz 
o‘ sishi bo‘ lib, har bir xaridorga, ishlab chiqaruvchiga va xukumatga ta‘ sir 
ko‘ rsatadi. Iqtisodiy strategiyani ishlab chiquvchilar va iqtisodchilar inflyatsiyani 
jilovlashga xarakat qiladilar, shuning uchun ushbu maqsadga erishish yo‘ lida narxlar 
darajasini tebranishini aniqlovchi omillarini bilish zarur.Inflyatsiya bilan pul 
massasining yaqindan aloqasining keyingi isboti 5- rasmda ifodalangan garfik 
hisoblanadi. Bir nechta mamlakatlarda, o‘ rtacha inflyatsiya darajasi (odatda har bir 
yilda foizli o‘ zgarishda o‘ lchanadigan narxlar darajasining o‘ zgarish surati) ni aks 
ettirib, har bir nuqtani koordinatlari aniq bir mamlakatni aks ettirib, 2000-2010 yillar 
oralig‘ ida pul massasining o‘ rtacha o‘ sishi va ushbu davrda inflyatsiyaning o‘ rtacha 
sura‘ tini ifodalaydi. Ko‘ rganingizdek, keltirilgan ma‘ lumotlar inflyatsiya bilan pul 
massasining o‘ sishi o‘ rtasidagi to‘ g‘ ri bog‘ liqlikning mavjudligini ifodalaydi. 
Inflyatsiya darajasi eng katta bo‘ lgan mamlakatlarda o‘ z navbatida pul massasining 
o‘ sish darajasi ham yuqoridir. Misol uchun, Turkiya, Ukraina va Zambiya kabi 
davlatlar ushbu davrda inflyatsiya darajasining yuqoriligi bilan ajralib turadi. Ushbu 
davlatlarda pul massasining o‘ sishi ham yuqoriligi kuzatilgan. Aksincha, Shvetsiya va 
AQShda ushbu davrda inflyatsiyaning sura‘ ti juda past bo‘ lgan (pul massasining 
o‘ sishi singari). Ushbu faktlar Nobel mukofoti sovrindari Milton Fridmenning taniqli 
xulosasiga asos bo‘ lgan: ― Inflyatsiya- bu hamisha va har erda monetar hodisadir‖. 

---

Aynan shu mavzularda pul massasi miqdori va monetar siyosatning inflyatsiya 
sura‘tlariga ta‘sirini ko‘rib chiqamiz.