1. Pul tizimi va uning turlari. Pul tizimining asosiy elementlari

Reja:

• 
  1.Pul tizimi va uning turlari.
  
• 
  2. Pul tizimining asosiy elementlari.
  
• 
  3. O'zbekiston pul tizimining tashkil topishi va rivojlanishi.
  
• 
  4. O'zbekistonda pul tizimining elementlari.
  
• 
  Pul tizimi:
  

✓ Pul tizimi - bu mamlakatda tarixan tarkib topgan va milliy qonunchilik bilan tasdiqlangan pul muomalasini tashkil qilish shaklidir Pul tizimi turlari pul qanday shaklda amal
qilishiga bog'liq, ya'ni umumiy ekvivalent - tavor sifatida yoki qiymat belgisi sifatida bo'lishiga qarab quyidagicha pul tizimlar mavjud bo'lgan.
• Turlari:
✓Birinchi tizimda metall pul bevosita muomalada bo'ladi va pulning barcha funksiyalarini bajaradi, pullar esa metallga almashinishi mumkin;

• 
  Kredit va qog'oz pullar muomalaga kiritilishi bilan qog'oz pullar muomalasi tizimi yuzaga kelgan;
  
• 
  Mamlakatda umumiy ekvivalent sifatida qabul qilingga metallga va pul muomalasi bazasiga qarab pul tizimi bimetalizm va monometalizm pul tizimlariga bo'linadi.
  

✓Bimetalizm - pul tizimida umumiy ekvivalent rolini metall (ko'pincha oltin va kumush) bajargan, bu tizimda ikkala metalldan ham tangalarning erkin muomalaga chiqarilishi va ularning cheksiz almashishiga amal qilingan.

• 
  Bimetalizm 16-17 asrlarda keng tarqalgan bo'lib, g'arbiy Yevropaning qator mamlakatlariga 19 asrda yetib kelgan.
  

• Elementlari:

• 
  Zamonaviy pul tizimi quyidagi elementlarni o’z ichiga oladi:
  
• 
  1 .Pul tizimini tashkil etish tamoyillari;
  
• 
  2. pul birligi;
  
• 
  3. baholar masshtabi;
  
• 
  4. pul ko’rinishlari;
  
• 
  5. emissiya tizimi;
  
• 
  6. pul muomalasini tartibga solishning
  

usullari;

• 
  7. mamlakatda pul oborotining tarkibi va uni tashkil etish.
  

• O'zbekiston pul tizimining tashkil topishi va rivojlanishi:
✓ Birinchi bosqichi. Pul tizimining birinchi bosqichi 1991-yil sentyabrdan 1993-yil noyabr oyiga qadar bo'lib o'tgan davri o'z ichiga oladi. Ikkinchi bosqich. 1993-yil noyabrdan 1994-yil iyun oyiga to'g'ri keladi. Ushbu davrda, yani 1993-yil 15 noyabrda muomalaga oraliq «so'm kupon» lar kirtildi. Pul tizimining uchinchi bosqichi 1994-yildan hozirgi kunchagacha o'tgan davri o'z ichiga oladi. O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 122-moddasi va «O'zbekiston Respublikasi Davlat mustaqilligining asoslari to'g'risida»gi
qonunning 11-moddasi, shuningdek, O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 1993-yil 3sentyabrdagi 952-XI-sonli qaroriga muvofiq 1994-yi 1- iyuldan boshlab O;zbekiston Respublikasi hududida qonuniy to'lov vositasi bo'lgan milliy valyuta «So'm» muomalaga kirtildi.
E’tiboringiz uchun rahmat!

• 
  Tayyorladi: Esanqulov Elyor.
  
• 
  Tekshirdi: Melikov Otabek.