Fanlari kafedrasi mashina detallari fanidan ma’ruzalar matni angren-2008

Reja:

1. 
   Zanjirli uzatmaning tuzilishi.
   
2. 
   Afzallik va kamchiliklari.
   
3. 
   Zanjirlar turlari va materiali.
   
4. 
   Zanjirli uzatmalarning asosiy parametrlari.
   
5. 
   Uzatmada xosil bo’ladigan kuchlar.
   

Mavzuning bayoni:

Kirish: Mashinasozlikda zanjirli uzatmalarning harakatga keltiruvchi mexanizmi bo’yicha – yuritma, yuk (1.1)tashish va tortish uchun mo’ljallangan turlari ishlatiladi. Uzatma turlarining har birida o’ziga mos zanjir ishlatiladi. Yuk tashish uchun ishlatiladigan zanjirlar yukni osib qo’yish va uni ko’tarib turish uchun xizmat qiladi. Bunday zanjirlarning qadami 15 / 140 mm gacha bo’ladi.

Tortish uchun mo’ljallangan zanjirlar elevator, konveyer, eskalator kabi yuk tashish mexanizmlarida ishlatiladi. Uning qadami 60/1250 mm qilib tayyorlanadi. Biz mashina detallari kursida asosan stanoklarda qishloq xo’jalik mexanizmlarida keng tarqalgan va harakatga keltiruvchi mexanizm sifatida ishlatiladigan zanjirli uzatmalarni o’rganamiz.

Zanjirdi uzatmalar.

Zanjirli uzatmalar ilashish hisobiga ishlaydigan uzatmalarga mansub bo’lib, etaklovchi va etaklanuvchi yudduzchalardan, hamda ularga kiydirilgan zanjirdan tashkil topadi.

Rasm-1

Afzalliklari:

1. 
   Tishli uzatmaga qaraganda harakatni nisbatan uzoq masofaga uzata oladi.
   
2. 
   tasmali uzatmaga qaraganda:
   
   1. 
      tuzilishi ixcham;
      
   2. 
      nisbatan katta quvvatni uzata oladi.
      

v) vallarga tushadigan kuch kichik;
g) bir zanjir orqali bir necha yulduzchani harakatga keltirish mumkin;
d) sirpanish hodisasi yo’qligi natijasida uzatish soni qat’iy qiy matga ega.;
e) F.I.K. yuqori. (η=0.95-0.98).

Kamchiliklari:

1. 
   zanjir elementlarining tez eyilishi.
   
2. 
   Uzatmani katta tezlikda ishlatib bo’lmasligi.
   
3. 
   uzatmaning shovqin bilan ishlashi.
   
4. 
   sharnirli eyilish xisobiga zanjir uzunligining ortishi, natijada qo’shimcha taranglash moslamasi qo’yish kerakligi;
   
5. 
   tannarxining yuqoriligi;
   
6. 
   yulduzchalarni tayyorlashning murakkabligi;