Fanining predmeti, maqsadi va vazifalari, nazariy metodologik tamoyillari

Iqtisodiy sohada 
keng ko‗lamli o‗zgarishlar amalga oshirildi, eng avvalo, 
O‗zbekistonning o‗z majburiyatlarini bajarish va chet el hamkorlarining 
daromadlarini repatriatsiya qilish, mamlakatning investitsiyaviy jozibadorligini 
oshirish 
uchun 
shart-sharoitlarni 
ta‘minlovchi 
milliy 
valyuta 
erkin 
konvertatsiyasining joriy etilganligi bu borada muhim qadam bo‗ldi. 
Davlat byudjetini 
shakllantirishning 
tamomila 
yangi 
prinsiplari va 
mexanizmlari joriy etildi, uning daromad va xarajatlari shaffofligini ta‘minlash 
bo‗yicha chora-tadbirlar amalga oshirildi. Davlat aktivlarini boshqarishning 
samaradorligini oshirish va byudjetning daromad qismini ko‗paytirishga qaratilgan 
ishga solinmagan zaxiralardan foydalanish choralari ko‗rildi. 
Birinchi bosqichda – uzoq muddatli (10-15 yilga mo‗ljallangan) tarmoq, 
hududiy va maqsadli rivojlanish konsepsiyalarini ishlab chiqish hamda tasdiqlash, 
ikkinchi bosqichda – tarmoq, hududiy va maqsadli loyihalar portfellarini tuzish, 
uchinchi bosqichda – rivojlanish davlat dasturlarini shakllantirishni nazarda tutuvchi 
O‗zbekiston Respublikasining rivojlanish davlat dasturlarini shakllantirishning 
mutlaqo yangi tartibi tasdiqlandi. 
O‗zbekistonda iqtisodiyotni liberallashtirish korxonalarni davlat tasarrufidan 
chiqarish va xususiylashtirish, monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish, 
milliy iqtisodiyotning barcha sohalarida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni keng 
ko‗lamda rivojlantirish orqali amalga oshirilmoqda. Liberallashtirish uzluksiz, doimiy 
jarayon sifatida bundan keyin takomillashib boraveradi. Kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlik, oila tadbirkorligini rivojlantirish, «Har bir oila — tadbirkor» Dasturini 
izchil amalga oshirish uning kafolati bo‗la oladi. Ayrim davrlarda davlat 
―charchagan‖ xususiy va jamoa mulki ob‘yektlarini ―jonlantirib‖, keyin ularni 
xususiy qo‗llarga sotishi mumkin. 
O‗zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‗mitasining ma‘lumotlariga ko‗ra, 
yalpi ichki mahsulotning 81 foizi nodavlat, 19 foizi esa davlat sektorida ishlab 
chiqarilmoqda. Yalpi qishloq xo‗jalik mahsulotlari, chakana savdo va umumiy 
ovqatlanish sohasida nodavlat sektor ulushi 100 foizga yaqinlashib qoldi. Ish bilan 
band aholining 80 foizdan ziyodi mazkur tizimda mehnat qilayotir.
Mamlakatimizda har yili 30 mingdan ziyod kichik biznes sub‘yektlari barpo 
etilmoqda. Kichik biznesning yalpi ichki mahsulotdagi hissasi 56,9 foizga, sanoat 
ishlab chiqarishida esa 45 foizga yetkazildi. Tadbirkorlik faoliyatidan olinadigan 
daromadlar ulushi 52 foizni tashkil etdi.
Iqtisodiyotni liberallashtirish jarayoni pirovard maqsad bo‗lmasligi kerak. Agar 
erkinlashtirish sur‘atlari, iqtisodiyotning o‗sish sifat ko‗rsatkichlari, aholi turmush 
darajasi barobarida kechsa yanada yaxshi bo‗ladi. O‗zbekiston iqtisodiy o‗sish 
prognozlariga ko‗ra, dunyodagi tez rivojlanayotgan mamlakatlar qatoridan joy oldi. 
Ming yillik rivojlanish maqsadlariga erishgani uchun oziq-ovqat xavfsizligini 
ta‘minlash borasida ham oldingi o‗rinlarga chiqdi. Ushbu ko‗rsatkichlar hozirgi 
sharoitda ancha yuqori hisoblanadi.
Harakatlar strategiyasiga muvofiq, 2017-yil 2-sentyabrda O‗zbekiston 
Respublikasi Prezidenti Valyuta siyosatini erkinlashtirish to‗g‗risidagi farmonni 

---

imzoladi. Undan asosiy maqsad, barcha bozor ishtirokchilari uchun bir xil sharoit 
yaratish bo‗lib, bozordagi turli-tuman valyuta kurslari o‗rniga yagona rasmiy kurs bir 
dollarga 8100 so‗m miqdorida belgilandi. Korxona va aholida chet el valyutasini 
erkin sotib olish imkoni paydo bo‗ldi. Bu qadar radikal yondashuv hatto ancha 
bilimdon bo‗lgan iqtisodchilarni ham xavotirga solib: endi nima bo‗ladi, milliy 
valyuta kursining roppa-rosa ikki baravarga pasaytirilishi inflyasiyaning yangi 
xalqasini keltirib chiqarmaydimi, degan mulohazalarni tug‗dirgan edi.