Fanidan O‘quv metodik majmua

Gemorragik shok
asosida o‘tkir qon yo‘qotish yotadi (masalan, bachadondan tashqaridagi 
homiladorlikda). Qon yo‘qotishga puls tezlashishi, arterial qon bosimining pasayishi, teri va shilliq 
qavatlarning rangi oqarishi, ong tormozlanishi, hushning buzilishi qo‘shiladi. Arterial qon bosimining 75 
mm
simob ustinidan pasayib ketishi chegara holat hisoblanadi. Aylanib yurgan qon hajmining tezda kamayishi 
30 % ga yetsa, yurak to‘xtashidan o‘lim yuz beradi. Elektr shoki tok urganidan so‘ng 2–3 soat mobaynida 
hayot uchun muhim sanalgan uzunchoq miyadagi nafas markazining falaji evaziga sodir bo‘ladi. Shuning 
uchun ham, elektr shikastlari qay darajada bo‘lishidan qat’i nazar, bunday bemorlar shifoxonaga 
yotqizilishlari shartdir. 
Ekstremal holatlar (klinik o‘lim)da yordam ko‘rsatish. 
Tanglik (terminal) holat
– inson hayotidagi, sog‘lig‘iga xavf soluvchi, butun bir a’zolar majmuasidagi, 
nafas olish, qon aylanish doiralaridagi keskin o‘zgarish va moddalar almashinuvining buzilishidir. Qon 
aylanish doirasining, nafas olish va yurak urishining to‘xtashi klinik o‘lim nomi bilan tavsiflanadi. Tanglik 
holatining turlari: agoniya oldi; agoniya; klinik o‘lim. 
Agoniya oldi holati
umumiy karaxtlik, hushni yo‘qotish, qon bosimining tushib ketishi, tomir urishining 
uyqu va son arteriyalaridan tashqari boshqa tomirlarda aniqlanmasligi, nafas buzilishlari yuzaki nafas bilan 
cheklanib, teri va shilliq pardalarining ko‘karib oqarishi kabilar bilan ifodalanadi. 
Agoniya holatidagi
bemorlar hushida bo‘lmay, periferik tomirlarda tomir urishi aniqlanmaydi, uyqu va 
son arteriyalarida puls juda qiyinchilik bilan aniqlanadi, ko‘z qorachig‘i yorug‘likka javob bermaydi. 
Auskultatsiya vaqtida yurak tonlari keskin bo‘g‘iq eshitiladi. 
Klinik o‘lim
bosh miya, qon aylanish doirasi va nafas a’zolari faoliyatining butkul to‘xtashi bilan 
ifodalanadi. Yurak urishi va nafas olishning to‘xtashi bilan umumiy moddalar almashinuvi susayib, ular 
butkul o‘z faoliyatini tamomlamaydi. Shu sababli klinik o‘lim tiklanuvchi holat hisoblanib, bosh miyaning 
tiklanishishiga hali fursat borligidan dalolat beradi.