Fanidan O‘quv metodik majmua

Qo‘l bo‘g‘imlarining chiqishi
.Yelkaning chiqishi kuchli og‘riq va uning funksiyasi buzilishi bilan 
kechadi. Bemorning chiqqan qo‘li tomondagi yelkasi pastga tushgan, boshi shu tomonga og‘gan, sog‘lom 
qo‘li bilan chiqqan qo‘lni ushlab turishga harakat qiladi. Shikastlangan qo‘l tanadan uzoqlashgan, tirsak 
bo‘g‘imi bukilgan va xuddi uzayibroq qolgandek ko‘rinadi. Yelka bo‘g‘imining normal yumaloqligi yo‘qolib, 
uning tashqi yuzasi, yelka suyagi boshining siljishi natijasida, tekislanib qoladi. Bu bo‘g‘imning faol harakati 
yo‘q, sekin harakatlantirilganda yelkaning «tarang fiksatsiyasi» kuzatilib, tirsak bo‘g‘imini tanaga 
yaqinlashtirib bo‘lmaydi. 
Bilak suyagining chiqishida tirsak bo‘g‘imining hajmi kattalashib, deformatsiyalanadi, qo‘l yarim 
bukilgan holatda bo‘ladi. Agar bilak old tomondan chiqqan bo‘lsa, u uzaygandek, orqadan chiqsa, kaltalashib 
kolgandek tuyuladi. Barmoqlar ichida, ko‘pincha birinchi barmoqning chiqishi ko‘proq kuzatiladi. Bunda 
ko‘proq orqa tomonga va ozroq kaft tomonga siljish kuzatiladi. Barmoqlarning chiqishiga ko‘pincha ularni 
zo‘rlab egish sababchi bo‘ladi. Chiqqan barmoq majburiy «miltiq tepkisi» holatida bo‘lib, panjalarga nisbatan 
deyarli 90
0
li burchak ostida joylashadi 
 
Oyoq bo‘g‘imlarining chiqishlari
.Son suyagining chiqishi bilvosita katta kuchning ta’siri natijasida yuz 
berib, bu kuch kutilmaganda va keskin tarzda sonni ichkariga (orqaga chiqish) yoki oyoqning keskin kerilishi 
va uni tashqariga aylantirilishi (oldinga chiqish) natijasida kelib chiqadi.
Sonning orqaga chiqishida oyoq tos-son bo‘g‘imida bukilgan, tanaga yopishgan va ichkariga o‘girilgan, 
aylanib qolgandek tuyuladi. Oyoq kaftidagi chiqishlar ko‘pincha to‘liq bo‘lmay (chala chiqishlar deb atash 
mumkin), ularni rentgenologik tekshiruvsiz to‘g‘ri tashxislash juda qiyin. Chiqishlarning har xil 
lokalizatsiyalaridagi asosiy birinchi yordam shikastlangan oyoq yoki qo‘lni tinch holatga keltirish va bemorni 
tezda travmatologik bo‘limga yoki travmopunktlarga malakali tibbiy yordam ko‘rsatish va chiqqan bo‘g‘imni 
o‘rniga solib qo‘yish uchun jo‘natishdan iborat. 
Bunday shikastlanishlarda voqea sodir bo‘lgan joyda biron-bir manipulatsiya o‘tkazish mumkin emas, 
chunki mutaxassissiz qo‘yilgan tashxis noto‘g‘ri bo‘lishi mumkin, bundan tashqari, voqea joyida yetarli 
og‘riqsizlantirishning iloji ham yo‘q. Voqea sodir bo‘lgan joyda chiqqan joyni solish, oyoq-qo‘llarni siltab 
tortish, bo‘g‘imlarni passiv harakatga keltirish – yo‘l qo‘yib bo‘lmaydigan holat. Bunday bemorlarni 
shifoxonaga olib borishda chiqqan qo‘lni ro‘mol bilan bog‘lanadi va tirsak chuqurchasiga yumshoq yostiqcha 
qo‘yiladi, oyoq chiqqanda standart simli Kramer shinasi yordamida, u bo‘lmagan taqdirda, qo‘l ostida bo‘lgan 
immobilizasiyalovchi vositalar yordamida bintlanib yoki chiqqan oyoqni sog‘lom oyoqqa mahkamlab (bunda 
kiyimlar yechilmaydi), keyin jo‘natish tavsiya etiladi. Bemorga og‘riqsizlantiruvchi va tinchlantiruvchi dori 
vositalarini berish mumkin.
Qo‘li chiqqan bemor o‘tirgan holatda, oyoq bo‘g‘imlari chiqqan bemor faqat yotqizilgan holatda 
shifoxonaga olib boriladi.