Fanidan O’quv – uslubiy majmua

Mir Arab madrasasi. Shayx Abdulloh yoki Sayyid Abdulloh nomi bilan

bog‘liq bo‘lib, u Masjidi Kalon qarshisida joylashgan. XVI asrda Naqshbandiya

tariqatining ko‘zga ko‘ringan yirik vakillaridan biri hisoblangan Sayyid Abdulloh

22 yoshida Samarqandga kelgan va Xo‘ja Ahror Valiyga shogird tushgan. U umri

davomida Turkistonda, Sayramda ikki koriz (yer osti arig‘i) qazdirgan, suv

chiqartirgan va qal’a bunyod ettirgan. Shofirkon, Vobkent va Gijduvonning ko‘p

joylarida obodonchilik va xayrli ishlarni amalga oshirgan. Xususan u Buxoro xoni

Ubaydulloxon in’om etgan mablag‘ hisobiga 1530-yilda madrasa qurishni boshlab

yuboradi. Ammo, shayx qurilish ishlari nihoyasiga yetmasdan 1536-yilning

boshida vafot etadi. O‘sha yilning o‘zida Shayx Abdulloh vasiyatiga ko‘ra, uning

kuyovi Zakariya masjid qurilishini nihoyasiga yetkazadi.
Madrasa peshtoqiga hattot Mirali Fayzobodiy Buxoriy tomonidan quyidagi

forsiy qit’a bitilgan:

175
Mir Arab faxri ajam onki kard,
Madrasai oliy bas bul ajab
Bul ajab on ast ki tarixi u:
Madrasasi oliy Mir Arab

Madrasa o‘lkan peshtoq, besh gumbazli miyonsaroy, ikkita darsxona, masjid

va go‘rxonadan iborat. Go‘rxonada Ubaydulloxonning yog‘ochdan ishlangan

sag‘anasi, shuningdek, Mir Arab va uning qarindoshlari qabrlari bor.

Rivoyatlarga ko‘ra madrasaning asosi chuqur kovlanib, tog‘ toshlari bilan

mustahkamlangan. Qor va yomg‘ir suvini qochirish uchun tazaralar ishlangan, ular

orqali esa suvlar shahar tashqarisiga chiqarilib tashlangan.

Mir Arab madrasasi hozirda ham o‘zining vazifasini bajarib kelmoqda.

Madrasa diniy o‘quv yurti hisoblanib, O‘zbekiston Musulmonlar idorasi

tasarrufida. Madrasa faoliyatiga nazar tashlasak, sho‘rolar davrida madrasaning

faoliyati to‘xtatiladi. Madrasada ta’lim muddati to‘rt yil bo‘lib, o‘qishga 15

yoshdan 36 yoshgacha bo‘lgan o‘rta va to‘liqsiz ma’lumotli kishilar qabul qilinadi.

Bu yerda diniy fanlar bilan bir qatorda, umumta’lim fanlari ham o‘qitilgan. Darslar

o‘zbek va arab tillarida olib borilib, ingliz, rus hamda fors tillari ham o‘rgatiladi.