Фанидан Мустақил иш Мавзу

Асосий қисм
Ванадатлар синфи минераллари тўғрисида маълумот
Ванадинит – Pb5[VO4]3Cl

Таркибида ванадий борлиги учун шундай ном берилган.
Химиявий таркиби: Pb – 73,15%; V – 10,79%; O – 13,56%; Cl – 2, 5%.
Баъзан жуда оз миқдорда P2O5, As2O5 ва бошқалар бЎлиши мумкин.
Сингонияси гексагонал, симметрия кЎриниши гексагонал –
дипирамидал – L6PC.
Фазовий панжараси: ао= 10,49 со= 7,44 ао: со=1:0,709.
Кристаллари одатда майда бЎлиб, призматик ёки игнасимон қиёфага
эга. КЎпинча бЎшлиқларда кристалл чЎткалари ҳосил қилувчи ичи ковак
призмалар ёки чЎзиқ дипирамидалар шаклидаги кристаллчалар, шунингдек
параллел Ўсган призматик кристаллар ҳолида учрайди. Радиал шуъла каби
ёки тола – тола бЎлиб тузилган буйраксимон агрегатлар ҳолида топилади.

Ванадинитнинг ранги сариқ, қЎнғир, баъзан қизил.

Чизиғи оқ ёки оч –сариқ.
Ялтираши олмоссимон, ёғлангандек.
Уланиш текислиги йЎқ. Нотекисюзалар ҳосил қилиб синади. МЎрт.
Қаттиқлиги 3, солиштирма оғирлиги 6,66– 7,1. Оптик константалари: Nm = 2,354; Np = 2,299; Nm – Np = 0,055. Ванадинитнинг асосий диагностик белгиси, унинг химиявий
таркибидир.
Рентгенограммадаги чизиқлари: 3,37; 3,04; 2,958. HNO3 да осон эриб, сариқ эритма ҳосил қилади, HCl да эса яшил эритма ҳосил бЎлиб, PbCl2
чЎкади. Даҳандам алангасида осон эрийди. Ёпиқ найчада ёрилиб – ёрилиб, PbCl2 беради.
Сунъий йул билан ванадинит қЎрғошин ванадати қотишмасини
ортиқча PbCl2 да 900°С атрофида ва алюминий ванадати ҳамда қЎрғошин
хлоридни ортиқча хлорли аммоний иштирокида ёпиқ трубкада тахминан
180°С да қиздириб секин – аста совутиш натижасида олинади.
Ванадинит кам учрайдиган минераллар қаторига кириб, қЎрғошин
конларининг оксидланиш зонасида учрайди.
Анча кЎп миқдорда тЎғри тузилган кристаллар ҳолида Қозоғистонда
Сулаймон – сой конида топилган.
Чет эллардаги йирик конларидан Брокен – Хилл (Шимолий Родезия) ва Ламентосни (Мехсика) кЎрсатиш мумкин.
Ўзбекистонда жуда оз миқдорда Угам тоғларидаги Лочинхона
қЎрғошин – рух конида ва Сижжакдаги вульфенит конида топилган.
Ванадинити бЎлган рудалар каттароқ уюмлар ҳолида топилганда,
ванадий манбаи сифатида саноатбоп аҳамиятга эга.