Фанидан маъруза матни

 
Чекланмаган суткалик тақсимланишдаги ГЭСнинг иш режими 
Кам сувли давр.
Кам сувли даврда суткалик тақсимлаш вазифаси ГЭС дан иложи борича 
кўпроқ қувват олишдир. Аниқ ўртача суткалик сув сарфида Q ГЭС нинг юкланиш графиги
максумумини қоплашда унинг энергиясини суткалик графикнинг энг юқори чўққисига 
жойлаштирилади.
Бунда, яъни суткалик тақсимлашда энергия йўқолиши 1 3% ни ташқил этади. Дастлабки 
ҳисоблашда бу энергия йўқолиши ҳисобга олинмасдан ГЭС энергияси бир хил иш режимида 
(N
С
=9,81
.
Q
С
.
Н
.
) қабул қилинади. 
Суткалик энергия кВт.соатда: 
Э
С
=N
С
.
24 
Юкланиш графигининг чўққи қисми энерготармоқнинг бошқа ГЭС лари билан эгалланган 
бўлиши мумкин. Бу станциялар Э
Z
га тенг энергия билан N
Z
қувватда ишлайдилар.
Энергетик ҳажм: 
3
2
1
f
f
f
Э
з
. 

---

Э
С
=N
С
.
24 формулада Э
С
нинг қийматини масштаб бўйича К нуқтадан ўнг тамонда 
жойлаштириб, а нуқтани топамиз. Бу нуқтадан таҳлилий эгри чизиқ бўйича кесишгунча
а в
тўғри 
чизиқни ўтказиб, в d=N
m
ни, яъни ГЭСнинг максимум юкланишни қоплашдаги қувватни 
аниқлаймиз. вс чизиқдан юқорига N
С
нинг қийматини қўйиб, қўшимча қувват N
П
ни оламиз. Бу 
N
П
қувват суткалик тақсимлаш ҳисобига олинади. 1-расмдан кўринишча t
5
дан 24 соатгача ва 0 дан 
t
0
соатгача ГЭС ишламайди ва табий сув миқдори юқори бьефни ѐки с.т.б. тўлдиришга 
ишлатилади. t
1
-t
2
ва t
3
-t
4
соатларда ГЭС N
С
қувватдан катта қувватда ишлайди. t
2
t
3
соатларда ГЭС 
қуввати N
С
қувватдан кам бўлиб, юқори бъеф ѐки С.Т.Б. қисман тўлдирилади. 
Юқори бъеф ѐки С.Т.Б. энергетик ҳажми Э
Б
горизонтал штрихланган f
1
ва f
2
юзаларнинг 
йиғиндисидан f
3
юзани айрилганига тенг бўлади.
Керакли сув ҳажми: 
Ут
з
з
н
Э
V
367
Энерготармоқ соs сини яхшилаш мақсадида ГЭС агрегатлари (0-t
0
) ва (t
5
-24) соатларда 
синхрон компенсатор режимида ишлайди. Бунда генератор тармоқдан энергия олиб ўтауйғонган 
синхрон дивигател сифатида, турбина эса бекордан айланади, яъни йўналтирувчи аппарат ѐпиқ 
бўлади. 
Энергия йўқолишини камайтириш учун иш ғилдираги камерасидаги сувни чиқариб 
юборади. Агар қуйи бъефда сув сатҳи катта бўлса, камерадаги сувни компрессор ѐрдамида ҳаво 
билан сиқиб чиқарилади. 
Синхрон компрессор режмида ишлаѐтган ГЭС агрегатлари энерготормоқ резерви бўлиб 
хизмат қилади ва бир онда генератор режимига ўтиш мумкин. 
(t
0
-t
5
) гача соатларда бутунлай фойдаланилмаѐтган ГЭС қуввати ҳам энерготормоқ учун 
резрв ҳисобланади.