Фанидан маъруза матни

Турбина қувурлари параметрларини техник-иқтисодий асослаш қоидалари 
Қувур диаметрини оширсак, унинг оғирлиги, ҳаражатлар миқдори 3 ва нархи кўпаяди. 
Бироқ катта диаметрда сув тезлиги камайиб, энергия ва қувват, уларнинг нархи П камаяди. 
Иқтисодий энг қулай диаметр ҳамма ҳисобий қувур ҳаражатлари 3 ва йўқотиладиган энергия 
қимматига П кўра аниқланади ва ушбу шарт бажарилиши керак. 
З П
min
Бир неча диаметр учун З ва П катталикларини ҳисоблаб 
Д
f
П
З
боғланишни қуриш 
мумкин ва Д
ф
ни аниқлаш мумкин. 
1 м узунликдаги қувур оғирлиги m, т:
m
Д
а
пул
100
, 
бу ерда 
п
= 7,85 
3
м
кг
пўлат зичлиги; 
- қувур қобиғи қалинлиги; 
а
= 1,1...1,2 қувур оғирлигининг қаттиқлик ҳалқлари, фланец, пайвандлаш ҳисобига ошиши 
коэффициенти. (занглаш ва ишқаланишдан қобиқ қалинлигининг ўзгариши ҳам). 
Дастлабки ҳисоблашда
max
.
85
,
0
Q
Д
вод
труб
- НС учун; 
7
3
max
2
,
5
H
Q
Д
акс
- ГЭС учун. 
Қувур нарҳи анкер ва оралиқ таянчлар билан: 
К
К
К
т с в
ТР
таян
,
бу ерда 
с
– 1 т қувурнинг монтаж ва буѐқ ҳисобидаги нарҳи (сум) 
в
- коэффициент бўлиб, таянч нарҳини қувур диаметрига боғлиқ жойини ҳисобга олади. 
Ҳисобий ҳаражатлар 
З=Е
Н
К+U=(Е
Н
+Р) К=Р
З
К
бу ерда Е
Н
- самарадорликнинг солиштирма норматив катталиги; 
Рэ - қувур бўйича эксплуатация ҳаражатларининг бир қисми; 
Р
З
- ҳисобий ҳаражат коэффициент и (м-н, Е
З
=0,12 ва Р=0,05 бўлса Р
З
=0,17. 
1 м қувур узунлигидан ўртача йиллик йўқолган энергия:

---

р
0
р
0
81
.
9
Т
Т
бл‘
п
п
dt
H
Q
n
dt
N
Э
, кВт соат
бунда
бл
- ўртача ФИК агрегат блок учун. 
H - напорнинг ишқаланишга камайиши, м 
n=1,04...1,1 маҳаллий қаршиликни ҳисобга олувчи коэффициент. 
1 м қувур узунлигида напор камайиши: 
. 
Эксплуатация тажрибасига кўра 
ни 0,012...0,016 катталигида ўзгармас қилиб олиш 
мумкин. Унда =0,014 бўлса 
Агар а 1,1, в 1,2, n 1,1 қилиб танласак, қувурнинг кичик напорли участкасида ( =const) 
=var бўлганда: 
Д
Q
T
S
С Н
икт
P
P
икт
3
7
бу ерда Q
P
3
- ҳисобий ўртача кубик сув сарфи; м 3/ c; 
Т
Р
- энергия йўқолишини ҳисобга олиш ҳисобий давомлиги, с ; 
- коэффициент, энергия йўқолишини тошқин сув пайтида сув сарфи камайиишни ҳисобга 
олади; 
доп
- чўзилишга руҳсат этилган зўриқиш (МПа). 
Н - қувур ўрта қисмида гидравлик зарб ҳисобига топилган напор, м. 
НС учун бу тенгламаларга ўртача кубик сув Q
Н
3
қийматини, насос ишининг 
давомлилигини Т
Н
, истъемол қилинган энергия нарҳини S
H
, 
n
- насос блоки ФИК ва =1 олинади.