Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

qanchalik uzoq ta’sir etishi va is tekkan kishining individual ta’sirchanligiga bog’liq. 
Is gazi (CO)-rangsiz zaharli bo’g’uvchan gaz. Ichki yonuv dvigatellaridan 
chiqadigan gazda ko’p miqdordais gazi bo’ladi. Is gazining nafas yo’llari orqali 
organizmga kirib, qizil qon tanachalaridagi gemoglabin bilan birikishidan 
karboksigemoglabinning faoliyati buziladi. 
Bu modda kislorodni biriktira olmaydi, natijada odam to’qima va 
hujayralarida, birinchi galda nerv hujayralarida kislorod yetishmovchiligi kelib 
chiqadi. Natijada to’qima va hujayralarning nafas olishi va organizm barcha 
organlarining faoliyati buziladi. 

---

367 
Engil is tekkanda bosh og’riydi, ko’z tinadi, ko’ngil ayniydi, quloq 
shang’illaydi, yuraksezilarsiz uradi, bosh aylanadi, darmonsizlanish kuzatiladi. 
Kuchli is tekkanda uyqu bosadi, ko’z qorachig’i kengayadi, nafas olish 
yuzaki bo’ladi, tomir tez uradi va odam xushidan ketib, tibbiy yordamga muxtoj, 
(ochiq xavoga) xavfsiz xududga olib chiqilmasa xalok bo’ladi. 
Vrach yoki tez yordam mashinasi etib kelgunicha is tekkan kishini iloji 
boricha sof toza havoga olib chiqib, novshadil spirti (5-10% ammiakli suv) hidlatish, 
ko’krak qafasini uqalash va erkin nafas olishiga qo’yib berish, ko’rpaga o’rab 
atrofiga grelka qo’yish kerak. Xushiga kelgach issiq choy, kofe, qatiq va boshqa sut 
maxsulotlari (smetana, qaymoq) dan berish mumkin.
Vaqtinchalik gazli va spirtli ichimliklar, sho’r va achchiq, qovurilgan go’sht 
maxsulotlari mumkin emas. 
Viloyatimiz axolisi orasida qishning sovuq kunlarida fuqarolar tomonidan 
uylarini isitish maqsadida, tabiiy gaz yoki turli xildagi yoqilg’i mahsulotlaridan 
foydalanishadi.