Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

lozim.
Suvdan qutqarib chiqilgan odamning ahvoli odatda, har xil bo’ladi. Ba’zilari 
yengil-sal og’iz-burniga suv kirgan, biroz yo’talib, o’qchib, qusib, keyin tuzalib 
ketadi. Boshqa birlari og’irroq-o’pkaga suv kirgan, nafas olishi qiyinlashib qolgan, 
afti-angori ko’karib ketgan bo’ladi. Bundaylarni albatta, tezlik bilan vrach qabuliga 
eltish kerak. Uchinchi xildagilar esa ancha og’ir-hushini yo’qotgan, nafasi to’xtab 
qolgan, ammo yuragi sekin-sekin urib turgan bo’ladi. Bundaylarga shu zaxoti-bir 
daqiqa ham o’tkazmay, zudlik bilan sun’iy nafas oldirish zarur.
Sun’iy nafas oldirish.
Cho’kkan odamni suvdan olib chiqqach, darxol uning 
yurak urishi, nafas olishi, ko’z qorachig’ining yorug’likka sezgirligi va umuman 
shikastlangan joylarini ko’zdan kechirib chiqish kerak. O’pkasiga ketgan suvni 
tushirish uchun yordamchi o’z tizzasiga uni qorni bilan yotqizib, boshini 
engashtirgan xolda silkitishi lozim. Agar og’ziga loy, qum kabi iflos narsalar kirgan 
bo’lsa, ulardan tozalash va sun’iy nafas oldirishga o’tish zarur. Buning uchun darxol 
yuqori nafas yo’llari o’tkazuvchanligi tekshirib ko’riladi: 1) shikastlangan kishi 
chalqancha yotqiziladi, 2) boshi orqaga engashtiriladi, 3) havo puflash yo’li bilan 
(og’izdan og’izga yoki og’izdan-burunga) sun’iy nafas oldiriladi. Bunda 
jarohatlangan kishining ko’krak qafasi kengaymasa, u xolda pastki jag’i oldinga 
tortib chiqariladi xamda og’zi va xalqumi tozalanadi.
Cho’kkan odam qattiq joy (pol, kushetka)ga chalqancha yotqiziladi. 
Kiyimboshning tanani siqib turadigan barcha qismlarini bo’shatish lozim. Yordam 
ko’rsatuvchi bir qo’lini shikastlangan peshonasiga qo’ygan xolda uning boshini 
orqaga engashtiradi. Bu xolda til ildizi ko’tarilib, til va xalqumning orqa devori