Фани 9-мавзу: АҲоли турмуш даражасини оширишда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг ўрни

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
САМАРҚАНД ДАВЛАТ УНИВЕРСИТЕТИ
ИНСОН РЕСУРСЛАРИНИ БОШҚАРИШ ФАКУЛЬТЕТИ
ИЖТИМОИЙ СОҲА ИҚТИСОДИЁТИ
ФАНИ
9-МАВЗУ: АҲОЛИ ТУРМУШ ДАРАЖАСИНИ ОШИРИШДА КИЧИК БИЗНЕС ВА ХУСУСИЙ ТАДБИРКОРЛИКНИНГ ЎРНИ
РЕЖА:
1

• Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik tushunchalari mohiyati

2

• Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatinining iqtisodiyotda tutgan o’rni va ularning rivojlanishini asosiy yo’nalishlari

3

• Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishni davlat tomonidan qo’llab-quvvatlanishi

4

• Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatining turlari va shakllari

Ўзбекистон Республикаси иқтисодиётини турли мулк шаклларига асосланган ҳолда, бозор иқтисодиёти талаблари асосида ривожлантириш ҳозирги даврнинг энг долзарб масалаларидан бири бўлиб ҳисобланади. Эркин рақобат асосида миллий иқтисодиётни ривожлантиришда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг роли тўхтовсиз ортиб бормоқда.
2022-2026 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантириш бўйича Тараққиёт стратегиясини амалга ошириш шароитида кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик миллий иқтисодиётни яратиш, жамиятнинг ижтимоий барқарорлигини асоси ҳисобланувчи ўрта мулкдорлар синфини шакллантириш, рақобат муҳитини вужудга келтириш ва барқарор иқтисодий ўсишга эришишда муҳим омил бўлиб ҳисобланади.
Республикамизда иқтисодий ўсишни таъминлаш, янги иш ўринларини ташкил этиш, бандлик муаммосини ҳал этиш, аҳолининг даромадлари ва фаровонлигини оширишда тобора муҳим ўрин тутаётган кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни жадал ривожлантириш, уларни рағбатлантириш ва қўллаб-қувватлашга алоҳида эътибор қаратилмоқда.
Мамлакатимизда босқичма-босқич хусусий секторни жадал ривожлантиришни таъминлаш, ичтисодиётда унинг улушини ошириш, тадбиркорлик учун қулай ташкилий-ҳудудий шароитларни яратиш, тадбиркорлар фаолиятига давлат тузилмаларининг аралашувига барҳам бериш чоралари амалга оширилмоқда. Уларнинг ичида рўйхатдан ўтказиш тизими, тадбиркорлик субектларининг ҳисобот бериши, рўйхатдан ўтказиш тартибининг соддалаштирилиши ҳамда текширишлар сонининг қисқаришини таъкидлаб ўтиш жоиз. Фақат охирги йилларнинг ўзида, тадбиркорлик фаолиятини қўллаб-қувватлаш ва ривожлантиришга йўналтирилган кўплаб қарор ва фармонлар қабул қилинди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2016 йил 5 октябрдаги “Тадбиркорлик фаолиятининг жадал ривожланишини таъминлашга, хусусий мулкни ҳар томонлама ҳимоя қилишга ва ишбилармонлик муҳитини сифат жиҳатидан яхшилашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги фармони қабул қилинган, энг аввало, хусусий мулкни ҳуқуқий ҳимоя қилишни янада кучайтиришга, кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик учун қулай шартшароитлар яратишга ва ҳар томонлама қўллаб-қувватлашга, ЯИМда ушбу соҳанинг улушини ошириб боришга, бандлик муаммосини ҳал қилишга асос бўлмоқда.
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни изчил ривожланиб боришини таъминлаш орқали биз мамлакатимизда жамиятимизнинг ижтимоий-сиёсий таянчи ва пойдевори бўлган ўрта синфнинг шаклланишига ва унинг тобора мустаҳкам бўлиб боришига эришмоқдамиз... Шу боис кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик бугунги кунда жамиятимиздаги ижтимоий ва сиёсий барқарорликнинг кафолати ва таянчига, юртимизнинг тараққиёт йўлидан фаол ҳаракатлантирадиган кучга айланиб бормоқда...кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг кўзга яққол ташланиб турган афзалликлари ва катта имкониятлари ҳақида яна кўп гапириш мумкин.
Qishloq joylarida kichik qayta ishlash korxonalarini tashkil etish:
- birinchidan, qishloq xo„jaligida yetishtirilgan mahsulotlaming, ayniqsa, tez buziladigan va tashish qiyin bo„lgan mahsulotlarning nobud bodishini qisqartirish; - ikkinchidan, mahsulot sifatining saqlanishini ta‟minlash;
- uchinchidan, dehqon, fermer va boshqa xo„jaliklaming mahsulotni tashish, saqlash va sotish xarajatlarini qisqartirish;

• to'rtinchidan, aholining ish bilan bandligini o„stirish va natijada uning daromadlarini oshirish, ishsizlarni ta‟minlash xarajatlarini qisqartirish;
• beshinchidan, qishloq aholisi uchun yaqin joyda ishlash;
• oltinchidan, yalpi ichki mahsulot hajmini, soliq va boshqa todovlar hisobiga budjet tushumlarini oshirish;
• yettinchidan, iste‟mol bozorini qishloq xo„jaligida yetishtirilgan hosildan qayta ishlangan mahsulotlar bilan toddirish, aholi ehtiyojini yil davomida qondirib borish imkoniyatini beradi.