Fan: “Materiallar qarshiligi” lhi – 2 Variant №

O‘zbekiston Respublikasi Trasport vazirligi


Toshkent davlat transport universiteti
Kafedra: “Amaliy mexanika”


Fan: “Materiallar qarshiligi”
LHI – 2


Variant № _____ (ishlayotgan variantingizni nomerini yozing!)

Mavzu: Balkalarni egilishga hisoblash va deformatsiyalarini aniqlash

Bajardi: ____ guruh talabasi

_________________
Qabul qildi: Askarova D.S.
Toshkent – 2022
1-misol.
Bir uchi qistirib mahkamlangan balkalarni hisoblash (Задание-4, Схема-5)



1-misol. (1-namuna)
Bir uchi qistirib mahkamlangan balkalarni hisoblash

Berigan balka (konsol)da tayanch reaksiyalarini aniqlashning hojati yo’q. Balkaning erkin uchidanboshlab qism (uchastka)larga ajratib,har biri uchun ko’ndalang kuch-Q(z) va eguvchi moment-M(z) tenglamalarini tuzib, Q(z) va M(z) epyurasini chizamiz:

1.Ko’ndalang kuch va eguvchi moment epyuralarini chizish.


1-uchastka 0≤z₁≤4m

z₁=0 da
z₁=4m da

z=0 da
z=4m da


da .


2-uchastka 4m≤z₂≤6m

z=4m da
z=6m da





3. Shu natijalar bo’yicha Q_(z) va M_(z) epyuralarini quramiz.


4. Balkaning ko’ndalang kesim o’lchamlarini aniqlash.


Masalani shartiga ko’ra qarag’ay balka ko’ndalang kesimi-doirasimondir. Balka materiali uchun ruxsat etilgan ko’chlanish [σ]=12mPa=1.2kN/sm². Eng katta eguvchi moment z=4m ko’ndalang kesimda bo’lib, uning miqdori M_max=15kNm=1500 kNsm.
Balka ko’ndalang kesimining talab etilgan qarshilik momenti
tengdir.
U holda ;

Doiraviy kesimning diametrini d=24sm deb qabul qilamiz.

5. Balkani mustahkamlikga tekshiramiz:

σ_haq=1.106<[σ], demak balka mustahkam.
1-misol. (2-namuna)
Bir uchi qistirib mahkamlangan balkalarni hisoblash




2-misol.
Oddiy balkalarni hisoblash (Задание-4, Схема-6)

2-misol. (1-namuna)
Oddiy balkalarni hisoblash

To’g’ri to’rtburchak ko’ndalang kesimli oddiy balkaning Q(z), M(z) epyuralari va ko’ndalang kesim o’lchamlari hisoblansin .[σ] =12 mPa =1.2 kN/sm².

1. Tayanch reaksiyalarini aniqlash.




Tekshirish:

0=0.
2. Ko’ndalag kuch va eguvchi moment tenglamalari.


1- uchastka, 1-1 kesim, 0≤z₁≤3m

z₁=0 da
z₁=3m da

z₁=0 da
z₁=3m da


2- uchastka, 2-2 kesim, 0≤z₂≤6m.

z₂=0 da
z₂=6m da






3. Shu natijalar bo’yicha Q_(z) va M_(z) epyuralarini quramiz.


4. Balkaning ko’ndalang kesim o’lchamlarini hisoblaymiz.


Eng katta eguvchi moment z₂= 3.11m da .
Yog’och uchun
To’rt burchakli kesim uchun zarur bo’lgan qarshilik momenti .
Geometrik xarakteristikasidan uning qarshilik momenti va hisobga olib


bundan
.
Balkaning to’rtburchakli ko’ndalang kesim ulchamlari h=24sm, b=12sm deb qabul qilamiz.


5. Balkaning mustahkamligini tekshiramiz:
σ_haq≤[σ] ,
,
W_x–o’lchamlari aniqlangan kesimning qarshilik momenti .
Ortiqcha kuchlanish miqdori demak balka mustahkam.


2-misol. (2-namuna)
Oddiy balkalarni hisoblash





3-misol.
Balka deformatsiyalarini Vereshchagin usuli bilan hisoblash (Задание-6, Схема-11)

3-misol.
Balka deformatsiyalarini Vereshchagin usuli bilan hisoblash




Шаклларнинг юзаларини топиш формулалари ва
уларга тўғри келувчи “y” ординаталарини топиш қоидалари