Фан буйича билим,куникма ва малакага куйиладиган талаблар

9.5-rasm. Halqasimon tirqishda suyuqlikning laminar harakatiga doir chizma

Suyuqlikning tezligi r = r1 da nolga teng bo`ladi. Shuning uchun (9.25) tenglamaning chap tomonini O dan u gacha, o`ng tomonini r1 dan r gacha integrallab, ushbu munosabatni olamiz.

Silindrning sirtida (r = r2) ham tezlik nolga teng. Shuning uchun



Bu tenglikdan ni topamiz.

va (9.26 ) ga qo`yamiz. Shunday qilib, tezlikning kesim bo`yicha taqsimlanishi uchun ushbu munosabatni olamiz.

r₂-r₁ =c ning miqdori r₁ dan juda kichik bo`lganda bir qancha amallardan keyin (9.27) dan (9.17 ) ni keltirib chiqarish mumkin. Bu esa yuqorida aytilgan fikrlarni yana bir bor tasdiqlaydi. Halqsimon tirqishdan oqayotgan suyuqlikning maksimal tezligi avvalgidek tirqish balandligining o`rta qismiga to`g`ri kelmaydi. Maksimal tezlikni topish ancha murakkab bo`lgani uchun biz uni keltirmaymiz. Halqasimon tirqishdan oqayotgan suyuqlikning sarfi quyidagicha hisoblanadi:

U holda o`rtacha tezlikni topish uchun sarfni kesim ga bo`lamiz.

Gidravlik yo`qotish esa quydagicha hisoblanadi.

Gidravlik radius

Demak, Reynolds soni

Buni nazarda tutsak,

Avvalgi hollarda belgilashni kiritamiz.

U holda

Gidravlik qiyalik uchun esa

Ekssentrik halqasimon tirqishlar uchun hisoblash formulalari murakkab bo`lgani uchun ularni ushbu kitobga kiritmadik.

NAZORAT SAVOLLARI:

1. 
   Suyuqlikni laminar tartibi harakatini tushuntiring.
   
2. 
   Quvur ichidagi ishqalanish kuchi qaysi qonun bilan ifodalanadi?
   
3. 
   Quvurda laminar harakat tezligi ko’ndalang kesimda qaysi qonun bo’yicha taqsimlangan bo’ladi?
   
4. 
   Geometrik o’xshashlik nima.
   
5. 
   O’xshashlik aniqlovchilarini tushuntiring.
   
6. 
   O’xshashlik kriteriyalarini tushuntiring.
   

Tayanch iboralar: Aylanish burchak tezligi, aylanish soni, barqaror harakat, betartib, bosim kuchi, bosimlar farqi, boshlang’ich bo’lak, vaqt o’xshashligi, geometrik balandliklar, geometrik parametrlari, laminar oqim.