Fan : Xayot faoliyati xavfsizligi va mehnat muhofazasi Mavzu : Zararli moddalarning ta’sirining nazariy asoslari

Umumiy shamollatishda xona boʻylab hamma jouda havo almashinuvi amalga oshiriladi. U zararli moddalar uncha koʻp boʻlmagan vaqtda qoʻllaniladi.
Mahalliy shamollatish havo beruvchi va soʻruvchi boʻli- shi mumkin. Mahalliy beruvchi shamollatish muayyan ish joy- lari va hududlarni toza havo bilan ta’minlash uchun ishlatiladi.
Mahalliy soʻruvchi shamollatish ifloslangan havoni is joy- laridan chiqarib tashlash uchun moʻljallangan.
Chiqarilgan havoning bir qismini (issiqlik va sovuqlik uchun xarajatlarni tejash uchun) binolarni yetkazib berish havosiga qaytarish resirkulyatsiya ventilyatsiyasi deb ataladi. Texnologik rejimning buzilishi yoki baxtsiz hodisa tufayli koʻp miqdorda zararli moddalar chiqarilganda binolardan katta hajmdagi havoni tezda chiqarib tashlash uchun moʻljallangan favqulodda shamollatish ham mavjud.
Shamollatish intensivligi havo almashinuv kattaligi bilan tavsiflanadi, u quyidagi formula boʻyicha hisoblanadi:
K = L / V,
bu yerda, L - xonaga yetkazib berilgan yoki chiqarilgan havo hajmi, m3/soat;
V - ventilyatsiya qilingan xonaning hajmi, m3.
Avtotransport korxonalarida asosiy ajralib chiqadigan zararli moddalar.
Avtomobil saqlash xonalarida:
-standart benzin ishlatilganda - uglerod oksidi;
-etil benzindan foydalanganda - qoʻrgʻoshin aerozollari;
-dizel yoqilgʻisidan foydalanishda - uglerod oksidi, azot oksidi va aldegidlar.
Xizmat koʻrsatish va ta’mirlash xonalarida:
-standart va etil benzindan foydalanganda - uglerod oksidi;
-dizel yoqilgʻisidan foydalanganda - uglerod oksidi, azot oksidi, aldegidlar.
akkumulyator boʻlinmasida - sulfat kislota bugʻlari; akkumulyatorni ta’mirlashda - qoʻrgʻoshin aerozollari va uning oksidi.
Shinalarni ta’mirlash boʻlimida - rezina changi, vulkaniza- torlardan ortiqcha issiqliklik, bugʻli isitish bilan vulkanizatorlar- dan foydalanganda namlik, shinalarni yopishtirishda benzin bugʻlari.
Tunuka-press boʻlimida - ortiqcha issiqlik, uglerod oksidi va oltingugurt dioksidi.
Payvandlash boʻlimida - marganets aerozollari va changlar.
Mis boʻlimida - podshipniklarni toʻldirish, radiatorlarini qalaylashda qoʻrgʻoshin aerozollari va kislota bugʻlari.
Shpatluoka ishlarida - chang:
Boʻyoq boʻlimida - erituvchilarning bugʻlari.
ATKda ventilyatsiyani hisoblash uchun ichki garajdagi yo- qilgʻi sarfi, avtomobilning ishlash muddati va dvigatellarning ishlash rejimlari toʻgʻrisidagi ma’lumotlar talab qilinadi.
avtomobil garajda 5 km/soat tezlik bilan harakatlanganda bitta karbyuratorni dvigatel tomonidan sarflangan yoqilgʻi: kg/soat:
Qyo = 0,6 +0,8 Vi,
bu yerda, Vi - dvigatel silindrlarining ish hajmi, l. Karbyuratorli dvigatelning chiqindi gazlaridagi uglerod ok-
sidi miqdorini hisobga olish kerak:
mashina xona boʻylab harakatlanganda - 4%;
dvigatel qizib ketganda va avtomobil saqlash xonasidan chiqqanda - 6%;
avtomobil saqlash joyini tark etganda - chiqarilgan uglerod oksidi miqdorining 40%.
Karbyuratorli dvigatelning ishlashi paytida xonada chiqari- ladigan uglerod oksidi miqdori quyidagi formula boʻyicha aniqlanadi:
Guo = 15QT * P / 100
bu yerda: 15 - 1 kg yoqilgʻining yonishida ishlab chiqarilgan chiqindi gazlar miqdori, kg;
P - chiqindi gazlardagi zararlilik (uglerod oksidi) miqdori, ogʻirligi%.
Foydalanilingan adabiyotlar :

• www.google.com
• Ziyonet.com
• www.youtube.com
• R.S.Razikov “ MEHNAT MUHOFAZASI VA TEXNIKA XAVFSIZLIGI “