Fan : O’zbekiston tarix Sinf

Fan :	O’zbekiston tarix
Sinf :	10-sinf
Четверть:	2-chorak
Раздел:
Номер урока:	5-dars
Mavzu:	O‘zbek xotin-qizlarining ozodlikka chiqarish jarayoni va muammolar
Методист	Axmedov Raxmatjon Nematjon o’g’li
Tel:	[phone]

Darsning maqsadi:	Bilib olasiz:	Xujum harakati Paranji Artel
	Bilasiz:	Industirlashtirish Besh yillik rejalar O’zbeklashtirish

Matn
Xotin qizlar masalasi doimo murakkab mupmmo bo’lib kelgan jumladan O’rta Osiyoda Xotin qizlar masalasini XX asrning 20-yillari ikkinchi yarmida bolsheviklar o’z andozasida hal qilishga kirishdilar. Xotin qizlarning turmush tarzi qadimdan musulmonchilik qonunlariga va an’analariga qurilgan bo’lib, bu sovetlar tomonidan xurofot deb qabul qilingan. Sovet hukumati o’rnatilgach, ayollarning butunlay yangi avlodini tarbiyalashga jamiyatning erkaklari bilan teng ijtimoiy siyosiy foa;iyat olib borishini hohladilar. Shu aasosada 20-yillarga kelib esa respublika viloyat tumat sovetlari qoshida xotin-qizlar bo’limlarri tashkil qilindi. Ular juda ehtiyotkorlik bilan ish yuritib har bir uyma-uy yurib tushuntirish ishlarini olib borishdi va maxsus xotin qizlar klublari, artellar(italyancha – xunarmand kasb-hunar egalarining birgalashib, jamoa bo‘lib ishlash uchun tuzilgan uyushmasi shakllaridan biri) do'konlar tashkil qilindi. Bu yerda ayollar sovod chiqarishdi tikishni savdo sotiqni o’rgandilar. Lekin sovet hukumatini bu qoniqtirmasdi va vaziyatni suniy ravishda tezlashtirishga kirishdi. 1926-yil sentabr oyida O’rta Osiyo Xotin-qizlar kengashida qaror qabul qilindi va unga “Hujum” deb nom berishdi. Bundan ko’zalanga asosiy maqsad o‘zbek xalqining tarixan tarkib topgan milliy axloqiy sharqona an’ana va qadriyatlarini yo‘qotish va ma’naviyatimizga zarba berish, xotin-qizlarni ozod qilish bahonasida sanoat korxonalari, kolxoz va sovxozlarda arzon-garovda ishlaydigan qo‘shimcha ishchi kuchlari sifatida ulardan foydalanish, amalda ularni sho‘ro qullariga aylantirish edi. 1926-yil dekabrda O’zSSRda maxsus komissiya tuzildi. Xotin-qizlarning ozodlikkka chiqarishning eng muhim vazifalaridan biri bu paranjiga(musulmon ayollar begona erkaklarga ochiq ko‘rinmaslik uchun boshga yopinib yuradigan, bichimi keng va uzun to‘n shaklidagi, soxta yengli yoping‘ich) qarshi kurashish edi. Ayollar buni quvonch bilan kutib olishdi.
Rasm
	Paranji zamonaviy rasm
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Uzbek_paranja.jpg?uselang=ru

Matn

1927-yil 8-mart kunidan Respublika bo’yicha minglab mitinglar tashkil qilindi. Unda qatnashgan minglab ayollar o’z paranjilarini tashladilar. Lekin bunda oilaviy er-xotin o’rtasidagi munosabatlar qadiryatlar va diniy qonun qoidalar o’rganilmasdan qilingani, targ’ibot asosan ayollar orasida olib borilgani uchun ancha jiddiy yo’qotishlariga olib keldi. Hujum harakati shunday tus oldiki O’zbekiston va Turkmaniston SSR o’rtasida Sotsialistik musobaqa ham o’tkazildi va bu millionlar shartnomasi bilan tarixda qolgan. Hujun dastlabki yillarda katta o’zgarishlarga olib keldi. 1927-yilda 100ming ayol paranji tashlagan bo’lsa 5ming ayol savodsizlik kurslarida taxsil olishdi. 5202 ayol viloyat, tuman, shahar sudlariga azo sifatida saylandi. Lekin harakatning aks tasiri ham bo’ldi jumladan mutaasib dindorlar tomonidan paranjisini tashlagan ayollar ayovsiz jazolandi. Farg’onaning bir qancha qisloqlarida paranjisini tashlagan ayollar osib o’ldirildi. Toshkentda Ko’kaldosh madrasasi minorasidan xotinini qopga solib otish holatlari ham bo’lgan. Rasmiy xujjatlarda Hujum kompanyasi (1927-1928-yillar)davrida 2.5mingdan ortiq faol xotin-qizlar, partiya azolari kutubxona va klub mudiralari o’ldirildi.

RASM
	1927-yil 8-mart namoyishlar
https://daryo.uz/2019/10/01/ozbek-ayoli-paranjini-qanday-tashladi-hujum-harakati-haqida/

Matn

Hujum harakitini amalga oshirishda yana bir qncha xatolarga yo’l qo’yildi. Jumladan ma’muriy ta’ziyq o’tkazish, doq-po’pisa qilish, jarimalar solish, xotin-qizlarni majlisga militsiya bilan majburlab chiqarish holatlari va paranjini zo’rlik bilan yechib tashlash holatlari uchragan. Bunga qarshi Yorqishloq, Namangan, Buvayda, Chuyot, Rishtonda sovetlarga qarshi namoyishlar bo’lib o’tdi Sovet hukumati esa taqib qilishni va siquvga olishni to’xtatmadi.