Falsafa” kafedrasi «G‘oyalar falsafasi» fanidan o‘quv-uslubiy majmua toshkent-2011

Neokonservatizm. Tarixiy taraqqiyot konservatizmda xam o‘zgarishlar yasadi. U bugun liberalizm singari bozor, raqobat erkinligini ta’minlashni, iqtisodiyotga davlat­ning aralashuvini cheklashni talab qilmoqda. XX asrning 70-yillarida konservatizm tarixida yangi tarixiy davr — neokonservatizm (D. Bell, 3. Bzejinskiy, N. Podgores, N. Kristoll, A. Xayek) boshlandi. Bu yangi oqimning paydo bo‘lishini tadqiqotchilar AQShda Ronald Reygan boshchiligida respublikachilar partiyasining, Buyuk Britaniyada Margaret Tetcher boshchiligida konservatorlar partiyasi­ning, Germaniyada (o‘sha davrda — GFR) Gelmut Kol boshchiligida XDS—XSS¹ blokining hokimiyatga kelishi bilan bog‘laydilar.
Neokonservatizm neoliberalizm va sotsializmga qarshi turish maqsadida shakllandi. Neoliberalizm davlatning iqtisodiy faoliyatga aralashishi zarurligini tan oladi va davlat ijtimoiy dasturlarining rivojlantirilishini qo‘llab-quvvatlaydi. Neokonservatizm esa aksincha, davlatning iqtisodiyotga aralashishini cheklashni talab qiladi. Antietatizm², davlatning ijtimoiy vazifalarini cheklash neokonservatizm g‘oyaviy-siyosiy ko‘rsatmalarining belgilovchi alomatidir.
Neokonservatorlar qarashlariga ko‘ra „eng yaxshi xukumat shuki, u kamroq boshqaradi". Ular axolining kam ta’minlangan qatlamlari foydasiga resurslarni qayta taqsimlash maqsadida yirik kapitalga solinayotgan soliqlarga qarshi chiqadilar. Ular teng taqsimlashning ashaddiy dushmanlari sifatida davlatning ijtimoiy dasturlarini qisqartirishni talab etadilar. Neokonserva­torlar fikricha, xozirgi davlat kishilar uchun natijalar tengligini emas, balki imkoniyatlar tengligini yaratib berishi kerak. Davlatning „sog‘iladigan sigir"ga aylanishi insonni buzadi, ishdan chiqaradi. Xar bir kishi o‘z faoliyatida davlatga emas, balki o‘zining kuchiga xamda o‘z yaqinlari va xamyurtlariga tayanishi zarur.
Xulosa qilib aytganda, konservatizm mafkurasida oila, din, axloq, ayrim guruxlarning imtiyozli o‘rni xaqidagi eski davrning qadriyatlari yangi, burjua munosabatlari davrining individualizm, bozor erkinligi kabi qadriyatlari bilan chambarchas bog‘lanib ketgan.