Fakulteti buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va audit kafedrasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI

“SIRTQI” FAKULTETI

BUXGALTERIYA HISOBI, IQTISODIY TAHLIL VA AUDIT KAFEDRASI

“MOLIYAVIY TAHLIL” FANIDAN

KURS ISHI
MAVZU: Asosiy vositalarning texnik holati va harakati tahlili.

Bajardi: SMM-51 guruh talabasi (Matxoliqova) Xalimova Gulchehra .
Ilmiy rahbar: Abduvahidov F.

Toshkent – 2022

Reja:
KIRISH
1. Asosiy vositalar auditining maqsadi va vazifalari
2. Asosiy vositalar texnik holatining tahlili
3. Asosiy vositalarni harakati bilan bo g`liq muomalalar tahlili
XULOSA
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

KIRISH
Jahonda bugungi kunda rivojlanib borayotgan integratsion jarayonlar, iqtisodiyotni globallashuvi va innovatsion jadallik har qanday tizimni zamonaviy jarayonga mos ravishda takomillashtirishni talab etadi. Mamlakatimizda olib boriliyotgan iqtisodiy islohotlar natijasida erishayotgan yutuqlarimiz davlatimiz rahbari ta’kidlaganidek: “Pandemiya sharoitida ijtimoiy sohaga ajratiladigan xarajatlar joriy yilga nisbatan 15 foizga oshirilishi rejalashtirilmoqda. Yana bir muhim masala mablag‘larning maqsadli va oqilona sarflanishi ustidan, nazoratni yanada kuchaytirish zarur. ¹”
Rivojlangan mamlakatlarda ishlab chiqarish samaradorligi va mahsulot raqobatbardoshligini doimiy ravishda oshirib borishda asosiy vositalardan samarali foydalanish masalasiga alohida e’tibor qaratiladi. Asosiy vositalar ishlab chiqarish korxonalarining faoliyati moddiy-texnika bazasini tashkil qiladi va shu sababli fan-texnika taraqqiyotini hisobga olgan holda ularni takomillashtirish maqsadida har bir davlat iqtisodiy siyosatiga muvofiq chora-tadbirlar ishlab chiqadi. Dunyodagi yirik transmilliy kompaniyalarda ishlab chiqarish samaradorligini oshirishda asosiy vositalarni muntazam ravishda modernizatsiya qilish, uning samaradorligini oshirish uchun doimiy ravishda investitsiyalar kiritiladi. Dunyo bo‘yicha asosiy vositalarni muntazam yangilab turish uchun ularga yo‘naltirilgan investitsiyalar 2017 yilda 18 451 mlrd. AQSh dollarini tashkil qilgan².
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli Farmoni bilan tasdiqlangan “2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”da O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli Farmoni bilan tasdiqlangan “2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”da ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik jihatdan yangilash, ishlab chiqarish, transport-kommunikatsiya va ijtimoiy infratuzilma loyihalarini amalga oshirishga qaratilgan faol investitsiya siyosatini olib borish borasida muhim vazifalar belgilangan³. Mazkur vazifalarning to‘laqonli bajarilishida korxonalarda asosiy vositalarni doimiy modernizatsiya qilib borish va ulardan samarali foydalanish muhim ahamiyat kasb etadi. Asosiy vositalardan samarali foydalanishda ularni to‘g‘ri hisobga olib borish hamda auditini takomillashtirish muhimdir. Korxona aktivlarini xususan asosiy vositalarni baholash, ular holati va tarkibini ul qilish imkonini beradi. Bu esa kapital harakatini uzluksizligi, doimiyligi, tez aylanuvchanligi va samaradorligini oshirish bo‘yicha ishonchli chora-tadbirlarni amalga oshirishni taminlaydi.
Jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashuv jarayonida asosiy vazifalardan biri xalqaro standart talabiga mos keladigan moliyaviy hisobotlarni taqdim etish, shu jumladan uzoq muddatli aktivlarni haqqoniy qiymatida aks ettirish va ularni buxgalteriya hisobining xalqaro (IAS) 16-sonli “Asosiy vositalar” nomli standarti asosida hisobga olish, ularning eskirishini mahsulot, ish va xizmatlar ishlab chiqarish tannarxiga to‘g‘ri qo‘shish muhim ahamiyat kasb etadi. Mahsulot ishlab chiqarish uchun ishlab chiqarish jarayonini modernizatsiya qilish, yangi texnologiyalar joriy etish va qayta jihozlash sharoitida asosiy vositalar ko‘rsatkichlarini auditorlik tekshiruvidan o‘tkazish va uning hisobini to‘g‘ri yuritilganiga baho berishda audit muhim o‘rin egallaydi.
Shunday qilib, iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida asosiy vositalar auditini takomillashtirish borasidagi muammolarning mavjudligi va ularni hal qilishga qaratilgan ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqishning zarurligi ushbu dissertatsiya ishining mavzusini tanlash asos bo‘lib xizmat qiladi.