F. R. Abduraxmonov z. E. Abduraxmonova

Qobiliyat va yaxshi  tayyorlangan  kadrlar masalasi.  Kasb tan­
lashda  qobiliyat va  uning psixologik tomonlari
Qobiliyat -  bu  insonni  individual -  psixologik xususiyati  bo ‘lib, 
uning  faoliyatida  k o ‘rinadi  va  bu  faoliyatni  muvaffaqiyatli  bajar- 
ishiga  sharoit  hisoblanadi.  Q obiliyatda 
bilim lam i,  malakalami, 
ko ‘nikm alam i  egallash  oson  kechadi  va  tez  egallanadi,  chuqur 
o ‘zlashtiriladi,  puxta  b o ‘ladi.  Qobiliyatning  o ‘ziga  xos b o ‘lgan  da- 
rajalari  mavjud  b o ‘lib,  unga  iste’dod,  talant  va geniallik  kiradi.
Iste’dod, zehn -  bu ko‘pqirrali  jarayon b o ‘lib, qobiliyatni  paydo 
b o ‘lishi  uchun  asos  hisoblanadi.  Qobiliyatni  rivojlanishida  u  faqat 
boshlang‘ich,  ilk  momentdir.  Talant  va  geniallik  qobiliyatning  da- 
rajalari  hisoblanadi.  Talant  -   bu  insonni  m a’lum  bir  faoliyatidagi 
yuqori  darajasi  hisoblanadi.  Geniallik  -   bu  ijodiy  qobiliyatning 
oliy darajasidir.
Yoshlardagi  qobiliyat  ularda  quyidagi  xususiyatlami  b o iish in i 
talab  qiladi:
*kuzatuvchanlik 
*bilimga  qiziqish 
*umumlashtira  olishlik  (xulosa)
*mustaqil  qaror qila  olish 
*ijodiy hayolni  boTishi.
Yoshlardagi  qobiliyatni  shakllanishiga  ta ’sir  etuvchi  tomon  sifa­
tida perseptiv -  refleksiyani  k o ‘rsatish  mumkin.
a.  Obyektni  his  qila olish
b.  Bilimga qiziqish
258

---

d.  0 ‘zini  shu jarayonga tegishli  ekanini  his  etish
e.  0 ‘zidagi  kasbga b o ig a n   intilishni  his etib  turish
Yoshlami  qobiliyatini  rivojlantirib  borishda  ularni  o ‘zlarini  rivoj- 
lantirishga  bo‘lgan  intilishlari  yotadi.  0 ‘zlarini  rivojlantirish  uchun 
ularda  quyidagi  tomonlar  b o lish i  kerak bo‘ladi.
*Bilimga  intilish
*Rejalashtira olish
*Konstruktivlay olish
*Muloqotga  kirisha olish
*Tashkilotchilik  tomonlari.