F. R. Abduraxmonov z. E. Abduraxmonova

konstruktiv
 
komponenti  -   bu  o ‘qituvchi  faoliyatida  darsni  tuzilishini  shakllan­
tirish,  konstruktivlash  hisoblanadi.  Bunda  o ‘qituvchi  darsni  tuzi­
lishini  tashkil  etishi,  o ‘quvchilarni  darsdan  tashqaridagi  tadbirlarini 
shakllantirishi,  maktab  dasturi  asosida  o lquv  materiallarini  tanlab 
olish,  bulami  darsliklardan va har xil  metodik ishlanmalardan olgan 
holda o ‘quvchilarga yetkazib  berishi  kabilarda  ko‘rinadi.  Bularning 
hammasi  bir butun  dars  jarayonini tuzilishini,  darsdan  keyingi  qili- 
nadigan  ish  faoliyatlarini  ham  tuzilishini  konstruktivlab  berishda 
k o ‘zga tashlanadi.Ayniqsa  kasbga o ‘qitishda pedagogning bu  faoli­
yati  muhim  hisoblanadi.  Albatta  kasbga  o ‘qitish  davomida,  darsni 
konstruktivlash, y a ’ni tuzilishini  shakllantirish davomida o ‘qituvchi 
shaxsini  oldida o ‘ziga xos psixologik  muammolar  va ulami  yechi- 
mi  yotadi.  Bunda  o ‘qituvchiga  qo‘yiladigan  talablar,o‘quvchida  sodir 
boiadigan  psixologik  jarayonlar,  ular  o ‘rtasidagi  o‘zaro  munosabat- 
larda  ko‘zga  tashlanib,  o ‘ziga xos bo‘lgan  psixologik muammolami 
vujudga keltiradi.
215

---

0 ‘qituvchi faoliyatining ikkinchi muhim qismi bu 
kommunikativ
 
(aloqa yoMi)  hisoblanadi.  Bu pedagog faoliyatidagi muhim  jarayon- 
lardan  biri  hisoblanadi.  Bu  pedagog  faoliyatida  ko‘plab  psixologik 
muammolar  kelib  chiqadi.  0 ‘qituvchi  bu jarayonda  o ‘quvchi  bilan, 
uning ota - onasi bilan, maktab adminstratsiyasi bilan  va o ‘qituvchilar 
bilan  o ‘zaro  aloqada  boMadi.  Aynan  o ‘qituvchining  o ‘quvchiga 
boMgan  munosabati  va  ular  o ‘rtasidagi  o ‘zaro  munosabat  konstruk- 
tivlik va  tashkilotchilik munosabatida k o ‘plab  psixologik muammo­
lar  yuzaga  chiqadi.  0 ‘qituvchi  va  o ‘quvchi  o ‘rtasidagi  munosabat­
larda,  o ‘qitish  bilan  bog‘liq  jarayonlarda  emotsional  kechinmalar 
o ‘qitishning o ‘ziga xos emotsional  tomonlarini  k o ‘rsatib beradi.
0 ‘qituvchining o ‘quvchiga bo‘lgan emotsional munosabatini besh 
tipi  mavjud. Bular ijobiy -  emotsional faol munosabat; ijobiy -  emot­
sional  passiv  munosabat;  salbiy -  emotsional  faol  munosabat;  salbiy
-  emotsional  passiv munosabat  va bir xil  boMmagan munosabatlar.
Kasbga  o ‘rgatishda  pedagog  faoliyatidagi  o ‘quvchilar  bilan 
boMadigan  emotsional  -   ijobiy  faol  munosabatlarga  o ‘qituvchining 
o ‘quvchiga  bo‘lgan  ochiq  k o ‘ngilli  munosabati,  o ‘quvchida  yaxshi 
shaxsni  ko ‘rish,  unifaol  rag‘batlantirib  borish  natijasida  ulami  bir 
birlariga  yordam  berishlarini,  tashabbuskorliklarini,  sinfda  o ‘rtoqlik 
xissini  shakllantirib  boriladi.  Albatta  bu  ko‘rsatilgan jarayonlam ing 
ham  o ‘ziga yarasha psixologik muammolari  va yechilishini  talab  qi- 
ladigan  tomonlari  bor.
0 ‘qituvchi  faoliyatidagi