Ф. М. Аюпова, Ю. К. Жабборова г и н е к о л о г и я

Назорат учун саволлар :
1. Ёлбуғозни - сабаблари.
2. Ёлбуғозни к л и н и к кечиш и.
3. Ёлбуғозни ан и қ л аш усуллари
4. Ёлбуғозни даволаш усули
6. Х орионэпителиом а тўғри сида туш ун ча
110

---

БАЧАДОН МИОМАСИ
Мақсад: 
Бачадон м и ом аси н и н г келиб ч и қи ш сабабларини, ту р л ар и н и , 
к л и н и к белгилари ва таш хислаш усулларини ўрганиш ва даволаш усулла- 
рин и билиш .
Вазифалар:
1. Т ерм инологиян и билиш .
2. Э тиопатогенезини ўрганиш .
3. Ж ой лаш иш и бўйича тасн и ф и н и б и ли ш .
4. К л и н и к а ва асосий б елгилари ни ан и қ л аш .
5. Д и агн о сти каси н и ўрганиш .
6. Давоси билан тан и ш и ш .
Бачадон м иомаси деб, гормонларга мойил бўлган, муш ак тўқи м аси \а м -
да б ирикти рувчи тўқим алард ан таш к и л топган хавф сиз ўсмага айтилади. 
М иома кенг тарқалган к асал л и к бўлиб, гин екологи к б ем орларни нг 10-27% 
ида, 30 ёш га етган бем орларни нг 20% и д а, 40 ёш дан катта бем орларн и н г 
эса 40% ида учрайди.
Бу касалга дучор бўлган беморлар орган и зм и д а бир қан ча аъзо ва тў- 
қи м алар зарарланади , яън и ю рак соҳасида о ғр и қ бўлиш и ва у н и н г кат- 
талаш и ш и (м и ом атоз юрак). Ш унин г учун ҳам бу касал л и к н и систем али 
касалли к д ейилади.
Бачадон м и ом аси н и н г келиб ч и қи ш сабаблари ва р и вож лан и ш и ю за- 
сидан жуда кўп о л и м л ар н и н г ф икр-м улоҳазалари бўлиб, улар ҳар хилдир, 
леки н ягона як у н и й хулосага келин м аган . Бу масалада бутун дунё олим ла- 
ри тад қ и қот и ш лари н и олиб борм оқдалар. Бунга далил сиф ати да бачадон 
миомаси м асаласида 1976 йили К и ш и н ев ш аҳрида 1978 йили М осква ш а- 
ҳрида, 1980 йилда С ам арқан д ш аҳрида бўлиб ўтган бутун дунё олим лари- 
ни н г ан ж ум ан лари асосий д али л бўлиб ҳисобланади.
Аёллар орган и зм и да бачадон м и о м аси н и н г келиб ч и қи ш и асосан гор- 
монал ўзгариш лар туф ай ли , яъни ги п отал ам у с-ги п о ф и з-б у й р ак усти бези- 
тухумдон орасидаги м уносабатнинг, б и р о н -б и р қ и см и н и н г ш и кастл ан и - 
ш и ҳамда бачадондаги ўзгариш лар н атиж аси да хусусан м и о м етри й н и н г 
гиперп лазияси туф ай ли вужудга кел и ш и м ум ки н .
Г и п оф и зн и н г гонадотроп гормони т екш и р и л ган д а, ҳайз ц и к л и д аво- 
мида организм да прогестерон го р м о н и н и н г м иқдори к ам л и ги , бу эса ўз 
навбатида ҳайз ц и к л и н и н г и к к и н ч и даври ети ш м овчилиги га олиб кели- 
ш и ан и қ л ан ган . 70-80% ҳолларда бачадон м иом аси беморларда патологик 
ҳайз ц и к л и м авж уд лигини кўрсатади, хусусан ановулятор, я ъ н и даврий 
ёки овулятор, б и р о қ лю теин д аврн и н г етиш м овч и л и ги си ф ати да намоён 
бўлган ҳайз ц и к л и н и назорат қи л ган . К л и н и к ва эксперим ентал т ад қ и қ - 
отларга таян и б , аёллар организм и да рўй берган гормонлар ўзгариш и, ху- 
сусан эстроген горм онларнин г кўп и ш л а н и ш и , бачадон м иом алари пайдо 
бўлиш ида муҳим роль ўйн айди деб т ах м и н қ и л и ш м ум кин.
Бачадон миомаси билан касалланган аёлларн и н г касаллик тарихига аҳ-
111

---

ам ият берилса, уларнинг ёш лигида ҳар хил юқумли касалликлар билан, 
1/3 қисми бачадон орти қлари н и н г я лли ғлан и ш и , бепуш тлик билан касал- 
ланганлиги а н и қл ан ган ва бу ҳолатлар ўз навбатида организмда гомеостаз 
бузилиш ига олиб келиб, ички секреци я б езлари нин г ф аоли яти ўзгариш ига 
сабаб бўлган. Бу ҳолат ҳайз ц и к л и н и н г бузилиш ига таъсир қи либ, бир-би - 
рига боғлиқ бўлган патологик ҳалқани ҳосил қилади. Бу бачадон м иомаси- 
н и н г келиб ч и қи ш и га сабаб бўлган. Бачадон миом асининг келиб ч и қи ш и га 
ф ақат узоқ муддат давомида эстроген-гестаген горм онларнинг организмга 
таъсирининг б узилиш игин а эмас, б алки бачадон м уш акларини таъм инлов- 
чи нерв рецепторларининг ғайритабиий қўзғалувчанлиги ҳам сабаб бўлади. 
М орфологик ж ихатдан м иом аларнинг оддий пролиф ератив саркома олди 
турлари кузатилади. Гистологик тузилиш и ж иҳатидан К.П. У лезко-Стро- 
гонова ф икри ча, бачадон миомаси, бачадон м уш ак толаларидан, ҳамда қон 
том ирларнинг мезенхимал элементларидан ривож ланади. Хулоса қи либ 
айтганда, онкологларнинг ф икри ча бачадон миомаси ҳам организмда одат- 
даги ўлган ҳуж айралардан етилиб ч и ққ ан деб тахмин қиладилар.