Ф. М. Аюпова, Ю. К. Жабборова г и н е к о л о г и я

Бачадон бўйни раки
Бачадон бўйни раки — бачадон б ў й н и н и н г қи н қисмидаги ясси, кўп қа- 
ватли эпители йдан ҳамда бачадон бўйни каналидаги безсимон эпителийдан 
ривож ланади. Ясси ҳуж айрали рак 94-95%, безсимон рак 4-6% беморларда 
ани қланад и. Бачадон бўйни раки ривож ланиш и, ёш ҳамда ёши катта аёл- 
ларда бир ҳил учрайди. Ёш аёлларда бачадон бўйни раки м етаплазия билан 
боғлиқ бўлган, узоқ муддат давом этган патологик пролиф ерация ф онида 
ривож ланади. Бу жараён атипи к зона ҳосил бўлиши ва том ирларини нг ати- 
пияси билан кузатилади. Буни кольпоскопик текш ирувда ани қланади. Ёши 
катта аёлларда пролиф ератив ж араён ва м етаплазия кам иф одаланиб, рак 
чин эрози я, ҳар ҳил ш аклдаги яралар кўри ниш ида пайдо бўлади.
Р акн и н г б ош ланғич ш ак ллари н и (эп ители ал карцином а, м и к р о кар ц и - 
н о-м а) ан и қ л аш , р а к н и н г охирги босқи ч л ари га қарш и кураш иш да катта 
аҳам иятга эга.
Бачадон бўйни раки бош ланғич ш ак л л ар и н и н г к л и н и к м анзараси 
носп ец иф ик бўлади. К ўпинча бачадон бўйни раки туғувчи ёш даги, 40 ёш - 
дан катта аёлларда учрайди. Туғм аган ва ж и н си й ҳаётга яш ам ай д и ган аёл- 
лар кам касалланади .
Бош ланғич 
Э кзоф ит ўсиш
Аралаш
Э ндоф ит ўсиш
6 3 -6 4 - Расм. Бачадон бўйни ракининг I босқичининг хиллари.
154

---

Рак олди касал л и к л ар и бачадон бўйни раки ривож лан иш ида катта аҳ- 
ам иятга эга. Д астлаб рак сим птом сиз кечади. Э н г дастлабки эрта белгиси 
кон такт вақтидаги қонли аж ралм а ва оқч и л аж ралм аси қисобланади. Аж- 
ралм алар дастлаб сувсим он характерда, к е й и н ч а л и к эса қон аралаш кела- 
ди. Т аш қи к ў р и н и ш и гўш т ю виндисига ўхш аш , чириган ҳидли бўлади.
Ж и н си й алоқада, гинекологик кўзгу ва там п он т ек к и зи л ган д а, д еф ека- 
ци яда, ж и см он и й зўриқиш да, й ўталган да, к у ч ан ган д а, оғир юк кўтарган- 
да қонли аж рал м ал ар келиш и м ум ки н. Ў см анинг н ек розлан и ш и ва л и м - 
ф ати к то м и рларн и н г ем ирили ш и натиж асида аж ралм алар келади.
Рак ж араёни кенг тарқалган да оғри қ си н дром и кузатилади. Сабаби рак 
ин ф ильтратлари нерв ту гун л ари н и н г эзи л и ш и д ан вужудга келади.
К ей и н ч ал и к ж араён ривож лан иш и би лан дизурик ва д еф ек ац и я бу- 
зи ли ш и белгилари кузатилади. С и й ди к н а й и н и н г эзи ли ш и гидроуретрит 
ва гидронеф роз ри вож лан иш ига олиб келади. Ж араёнга си й д и к пуф аги 
қўш и ли ш и у н и н г ш и л л и қ қаватида дастлаб ш иш , к ей и н ч ал и к некроз ва 
оқма ҳосил бўлиш и билан кузатилади. Э нг кўп учрайдиган асорати сий - 
д и к ч иқарув йўллари и н ф екц и яси бўлиб ҳисобланади. Тўғри ичак зарар- 
лан ган д а эса ректо -ваги н ал оқм алар ривож лан иш ига олиб келади.
Б ем орларни нг ум ум ий аҳволи узоқ муддат қониқарли бўлади. К асал- 
л и к н и н г ўртача давом и й ли ги — даволан м аса 2 йилга я қи н . Беморлар уре- 
м ия, перитонит, сепсис, кахексия ва қон кетиш ид ан нобуд бўладилар.