F I z I k a o’quv qo’llanma

                                  

---

 

432 

          27.7  Kontakt hodisalar 

Chiqish ishlari A

ch1

 =e

1

 va A

ch2

 =e

2

 

bo‘lgan 

zaryadlanmagan  ikki  metallni 

ko‘raylik  (27.9-rasm).  Bu  metallarda  Fermi 

sathiga  mos  ravishda  W

f1

  va  W

f2

  bo‘lsin. 

Metallar 

bir 

biridan 

biror 

masofada 

joylashgan  taqdirda  ular  orasida  xech 

qanday  elektr  maydon  vujudga  kelmaydi. 

Agar  bu  metallarni  bir  –  biriga  tekgizsak 

elektronlar 

birinch 

metalldan 

ikkinchi 

metallga  o’ta  boshlaydi.  Natijada  birinchi  metall  elektronning  bir  qismini 

yuqotganligi  uchun  musbat  zaryadlanadi.  Shu  tariqa  bu  ikki  metall  orasida 

potensiallar  farqi  vujudga  keladi.  Bu  potensiallar  farqi  ikki  metallning  bir  –biriga 

tekizilishi,  ya’ni  kontakti  tufayli  vo‘judga  kelganligi  uchun  kontakt  potensiali  deb 

ataladi.   

 

Elektronlarning  bir  metalldan  ikkinchi  metallga  o‘tishi  nihoyatda  tez  (10

-16

 

s)  tugallanadi  va  muvozanat  vujudga  keladi.  Muvozanat  vaziyatida  ikkala 

metallning  Fermi sathlari  teng bo‘ladi.  

 

 Bir  –  biriga tegib to’rgan metallarning ichki nuqtalari (V va S nuqtalar) 

orasidagi  potensiallar  farqi  kontaktdagi  ichki  potensiallar  farqi  deyiladi.  Uning 

qiymati  kontakdagi metallar  Fermi  sathlarining  ayirmasi  bilan  harakterlanadi: