F. I. Xaydarov, N. I. Xalelova umumiy psixologiya

negativ adaptasiya;

pozitiv adaptasiya.

Pozitiv adaptasiyada kuchsiz qo’zg’atuvchi ta'siri ostida sezgirlik oshadi. Ko’rish analizatorida pozitiv adaptasiya, qorong’ulik adaptasiyasi deyiladi.

Negativ adaptasiya ikki xil bo’ladi:

1. 
   qo’zg’atuvchiningdavomiy ta'siridan sezgirlikyo’qoladi. Masalan, qo’Iimizga yuk qo’yilsa sezamiz, ammo vaqt o’tishi bilan sezmay qolamiz.
   
2. 
   kuchli qo ’zg’atuvchi ta'siridan sezgirlikning susayishi. Masalan, qorong’u xonadan birdaniga chiqib qolsak, awaliga hech narsa ko’rmaymiz, vaqt o’tishi bilan sezgirlik pasayib biz normal ko’ramiz.
   

Adaptasiya teri reseptorlarida tez yuzaga keladi. I.P.Pavlov fikricha, "Adaptasiya bosh miya po’stloq qismidagi muhofazalovchi tormozlanishi tufayli hosil bo ’ladi”. Haroratga, hidlarga nisbatan ham adaptasiya bo’ladi.

Sensibilizasiya - analizatorlaming o’zaro munosabati va mashq qilishi natijasida sezgirlikning kuchayishidir.

142