F. I. Salomova Bilim sohasi: 500000 – “Ijtimoiy ta’minot va sog’liqni saqlash” Ta’lim sohasi: 510000 – “Sog’liqni saqlash”

Nitritlarni aniqlash. 

Buni aniqlash uchun Griss reaktivi (alfanaftilamin va sulfanil 

kislotasining sirka kislotasidagi aralashmasi) yordamida aniќlanadi, bunda Griss 

reaktivi nitritlar bo’lsa pushti rang hosil qiladi (nitritlar ko’p bo’lsa, qizil rang). 

1.

 

Probirkaga 5 ml tekshiriluvchi suv olinadi 

2.

 

5 tomchi Griss reaktivi eritmasi qo’shiladi 

3.

 

3-5 daqiqaga suv hammomiga qo’yiladi 

4.

 

Pushti rangning hosil bo’lishi ammoniy tuzi borligini ko’rsatadi 

Sifat reaktsiyasi: probirkaga 5 ml tekshiriluvchi suv olinadi, 5 tomchi Griss reaktivi 

qo’shiladi va probirkani 3-5 daqiqaga suv xammomiga qo’yiladi, Pushti rangning 

hosil bo’lishi nitritlarning borligidan dalolat beradi. 

Miqdoriy tekshirish tekshiriluvchi suvning Griss reaktivi ishtirokida optik zichlikni 

aniqlashga  asoslangan.  Ommaviy  tekshirishlar  o’tkazilganda  tekshiriluvchi 

namunalarning  optik  zichligini  aniqlashga  asoslangan  kalibrlovchi  grafik  tuziladi. 

Kalibrlovchi  qatordagi  probirkalarga  natriy  nitrit  eritmasi  oshib  boruvchi 

miqdorlarda  qo’shiladi:  0,  0,1,  0,2,  0,5,  1,0,  2,0,  5,0  ml  standart  eritma  quyilib, 

uning  1  ml  da  0,001  mg  NO

2

 

+

        bo’ladi.  Hamma  probirkalarga  2  ml  dan  Griss 

reaktivi qo’shiladi va umumiy hajm 50 ml bo’lguncha distillangan suv qo’shiladi. 

Probirkalarni  10  daqiqaga  suv  hammomiga  qo’yiladi.  Hosil  bo’lgan  eritmalarning 

---

 

251 

 

optik  zichligi  FEKda  520  nm  to’lqin  uzunligida  tekshirishdan  o’tkaziladi.  Agar 

FEK  asbobi  bo’lmasa,  vizual  kolorimetrlash  usulidan  foydalaniladi.  Hamma 

probirkalarni albatta 5 daqiqa davomida suv hammomiga qo’yish kerak, so’ngra 7 

probirkadagi  rangni  standart  qatordagi  probirkalardagi  rangga  taqqoslanadi  (oq 

fonda  yuqoridan  pastga  qarash  orqali)  va  tekshiriluvchi  namuna  rangi  standart 

qatordagi qaysi probirkadagi rangga mos kelishi aniqlanadi. Tekshiriluvchi namuna 

tarkibidagi nitritlarning miqdori quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi: 

x =

            

 

   mg , bu yerda 

S  -  tekshiriluvchi  namuna  rangi  standart  qatordagi  qaysi  probirka  rangiga  mos 

kelgan bo’lsa, shu probirkadagi nitritning miqdori; 

10 - standart namunalarning hajmi; 

100 - 10 ml ni 1 l o’tkazish; 

V - tekshirish uchun olingan suvning hajmi 

    Mas.,  tekshirish  uchun  10  ml  suv  olindi,  u  holda  soddalashtirilgan  holda 

hisoblash bunday bo’ladi:   X = S x 100 mg/l