Ёзувчи ўзи беқиёс ишон ган, ягона ҳақиқат деб бил

39

---

Халқнинг рангин олами
Улкан шоир ва жамоат арбоби Ғафур Ғулом бетакрор ис- 
теъдод соҳиби эди. Унинг шеъриятида арслон наърасини 
эслатувчи қудрат бор. Теран фалсафа бор. Шоир энг оддий 
нарса ҳақида ёзганида ҳам кенг қамровли фалсафий умум- 
лашмалар чиқара олади.
Ғафур Ғулом ҳар жиҳатдан тўкис, жамики орзусига эриш- 
ган ижодкор деса бўлади. Эл хурмати, давраларнинг тўри, 
унвонлар, нишонлар... Айни пайтда у занжирланган шерни 
ҳам эслатади. Ҳар бир сатрни ёзаётганида шўро сиёсатининг 
тахдидли кўланкаси елкаси оша кузатиб турганини ҳис этиб 
қалам тебратишга мажбур бўлгани сезилади. Шу жиҳатдан 
бу аллома шоир кўп гапларни айтолмай кетгани ҳам рост...
Албатта, Ғафур Ғулом биринчи навбатда - шоир. Зўр 
шоир! Шу билан бирга, унинг насрий асарларини ўқиган 
китобхон адибнинг ичакузди ҳажвияларида, завқ билан 
ўқиладиган ҳикоя ва қиссаларида аллома истеъдодининг 
яна бир қиррасини топади. Уларнинг кўпчилиги Вақт сино- 
видан ўтган ва яна узоқ яшайдиган асарлардир. Менимча, 
Ғафур Ғулом, айнан, насрий асарларини ёзаётганида елка- 
сидан босиб турган юкдан бир оз халос бўлгандек туюлади. 
Қалби буюрганича, хоҳласа кулиб, хоҳласа истеҳзо қилиб, 
хоҳласа йиғлаб, қалам суради. Уларда ижодкор халқ ҳаётини, 
халқ тилининг минг бир жилосини мукаммал билиши аниқ 
кўринади.
“Шум бола” қиссасини олиб кўрайлик. Аслида бир етим- 
нинг аянчли қисматини тасвирловчи бу асар қандайдир 
“ муғомбирона” табассум билан ёзилган. Қиссани ўқиётиб 
ҳам куласиз, ҳам изтироб чекасиз. Ақалли бозор манза- 
расини олинг. Ўзбек бозорини Ғафур Ғуломчалик “ кифти- 
ни келтириб” тасвирлай олган қаламкаш бўлмаса керак. 
Шовқин-сурон, “оби худойи” деб текинга сув тарқатаётган 
савобталаблар, “
ё
Оллоҳ дўст, ё Оллоҳ”, деб зикр тушаёт-