|
Shaqiy — dindor ko‘rinib, har xil gunoh qilishdan toymaydigan kimsa. Bu haqda Payg‘ambarimiz shunday deganlar:
«Bir kishining shaqiy ekani shu alomatlaridan ma’lum bo‘ladi:
Ilmi bor, amali bo‘lmaydi.
To‘g‘ri va halol ish qilmaydi.
Yaxshi insonlar majlisida huzurni buzadi».
Zulm qilishdan chekinmoq, qo‘rqmoq kerak. Zulm — kishi uchun oxirat qorong‘uligidan boshqa narsa emas. Zulm uch qismga bo‘linadi:
Amri va ta’siri ostida bo‘lganlarga yomonlik qilib, ularni qiynash.
Alloh taoloning amrlariga qarshi bo‘lish.
Zolim kimsalar bilan birga bo‘lib, ularga yordam berish.
Shu uch sifatdan biriga ega bo‘lgan kishi zolimdir.
Zolimlarning joyi esa jahannamdir.
Ey, farzand!
Rasululloh (s.a.v.) marhamat etadilar:
«O’zida uch gunoh-kibr, hasad, omonatga xiyonatdan biri ham topilmagan kishining joyi jannatdir.
Har narsaning boshi sabrdir. Bosh kesilsa, gavda halok bo‘ladi. Sabri bo‘lmagan kimsaning dini ham yo‘q!»
Ey,farzand!
Bishri Xofiy hazratlari marhamat etadilar:
«Dunyoda aziz, oxiratda xushbaxt bo‘lmoq uchun shu uch narsadan saqlanish kerak:
Allohdan boshqasidan bir narsa istash va kutishdan.
Bir kishining orqasidan qusurini gapirmoqdan, ya’ni g‘iybat qilmoqdan.
Qo‘li bilan qo‘ymagan, o‘ziga oid bo‘lmagan narsani (ruxsatsiz) olmoqdan.
Alloh taolo uch toifa insonni sevadi:
Faqir bo‘lgani holda jo‘mard (himmatli, saxiy) bo‘lganni.
Zolim yonida ham to‘g‘ri gapirganni.
Hech kim bo‘lmagan joyda ham Allohdan qo‘rqqanni». Hazrati Muso Alloh taolodan so‘radilar: «Ey, har nedan yuksak, har kimdan buyuk Allohim! Eng qattiq jazo beradigan qullaring kimlar?» Alloh marhamat etdi:
«Bir kishiga «Allohdan qo‘rq!» deyilsa, u kishi g‘azablanib:
«Menga Allohdan qo‘rqishni sen o‘rgatmoqchimisan?!» deya qarshilik ko‘rsatganga eng qattiq jazo beraman, eng shiddatli azobimni yuboraman. Agar o‘sha kishiga «Allohdan qo‘rq!» deyilganda, «Albatta, qo‘rqaman!» desa, o‘sha qulimni rahmatim bilan yorlaqayman, dunyo va oxirat murodi ne bo‘lsa, beraman!» Ey, farzand!
Qilgan ishlarining gunohi yuziga solinmasligi, holini tuzatgan kishi o‘tmishi tufayli ayblanmasligi kerak. Bu haqda Payg‘ambarimiz (s.a.v.) shunday deydilar:
«Bir kishi boshqa bir kishining o‘tmish gunohini yuziga solsa, uni kechmishi bilan ayblasa, Alloh taolo o‘sha ayblagan kishini ayni ayb bilan dunyodan oxiratga yo‘llaydi. Bunday kishiga tavba ham nasib bo‘lmaydi».
Payg‘ambarimiz (s.a.v.) mana shularni la’natlanganlar deganlar:
Ota-onasiga osiy bo‘lib, dunyodan o‘tganlar.
Bir halol, pok hayvonni Alloh rizosi uchun emas, Allohdan boshqaning nomiga qurbonlik qilganlar.
Qizi bilan zino qilgan otalar.
Allohdan boshqasiga sajda qilib, sig‘inganlar.
Bir kishining yaxshiligiga tashakkur aytib, yaxshilik haqiqatda Allohdan ekanini, chunki Allohning iznisiz qech kim biror narsa, bir ish qilolmasligini tafakkur qilib, Allohga hamdu sano aytmagan kimsa Allohga emas, Undan boshqaga sajda qilgan bo‘ladi. Allohga hamdu sano aytgach, ikromiga vosita bo‘lgan kishiga tashakkur aytilsa to‘g‘ri bo‘ladi. Har xil yaxshilik va ikrom uchun avvalo Allohga hamdu sano, so‘ng bandaga rahmat aytish kerak. Tiz cho‘kib, ta’zim qilish bilan salom berish islom dinida harom. Sajda deb o‘ylangan taqdirda shirk. Xudo saqlasin.
Allohdan boshqaning nomi bilan qasam ichmoq ham shirkdir.
Ey, farzand!
Hech kimni so‘kmaslik, la’natlamaslik, yomon so‘zlamaslik kerak. Bu haqda Payg‘ambarimiz (s.a.v.) Abu Hurayraga (r.a.) shunday deganlar: «Ey, Abu Hurayra! Odamlarni so‘kmang, ular ham sizning ota-onangizni so‘kmasinlar. Odamlarni la’natlamang. Lanatlangan kishi shunga loyiq bo‘lmasa, aytilgan la’nat, la’natlaganga (la’nat aytganning o‘ziga) qaytadi».
Hayvonlarni ham la’natlamaslik kerak. Aks holda, farishtalar o‘sha kimsani la’natlaydilar. Hayvonlar harakatlari uchun javobgar emas.
Alloh taoloning amrlarini yoyishda, ta’qiqlaridan qaytarishda vazifalangan va bunda ozgina bo‘lsa ham muvaffaqiyat qozongan kishining qalbini Alloh nur bilan to‘ldiradi.
Hech kimni kamchiligi tufayli uyaltirma. Hech kimning uyalib, xijolat chekishini, xafa bo‘lishini istama. Bu mavzuda Rasululloh (s.a.v.) Abu Hurayraga (r.a.) shunday dedilar: «Ey, Abu Hurayra! Birovning uyalib, xijolat tortishini istama. Bir kishiga boshqalarning orasida da’vo qilib mashaqqatli, noqulay ahvolga solmaki, Alloh taolo ham seni mahshargohda mahshar xalqi ichida da’vo qilib, qiyin ahvolda qoldirmasin!» Ey, farzand!
Rasululloh (s.a.v.) marhamat etadilar:
«Sevimli sahobalarim! Shu to‘rt narsani qilmaslikka diqqat etish, dunyo va oxirat xushbaxtliligiga yetish uchun zarurdir:
Juda boy bo‘lib, boyligini xarjlamoqqa ko‘zi qiymay xayr qilishda va muhtojlarga tarqatishda ziqnalik etmoq.
Orzu-umidlarga berilib (umrim uzoq degan taxmin bilan) bandalik va insonlik xizmatlarini kechiktirishda davom etmoq.
Dunyo moliga ochko‘z bo‘lib, boriga shukr qilmaslik.
Xasislik qilish».
Do'stlaringiz bilan baham: |
