Evolyutsiya nazariyasi

«EVALYUTSIYA NAZARIYASI» FANIDAN SEMINAR MASHG‘ULOTLARINING MAZMUNI VA
REJASI
1-Mavzu: Yerning geologik evolyutsiyasi.
Reja:
1. Eralar haqida tushuncha.
2. Yerning geologik evolyutsiyasi.
3. Yerda hayotning eralar bo‘yicha rivojlanishi.

2-Mavzu: Yerning tarixi va uni o‘rganish metodlari.
Reja:
Yerning paydo bo‘lish tarixi
Uni o‘rganish metodlari
Yerning geologik yoshini aniqlash

3-mavzu: Yerda hayotning paydo bo‘lishi va rivojlanishi.

Reja:
1. Hayot tushunchasining mohiyati muammosi.
2. Hayotning mohiyati to‘g‘risidagi masalaning hozirgi holati. 3.Hayot formalari yoki shakllari.
4. Yerda hayotning paydo bo‘lishi, Yerda hayotning kelib chiqishi to‘g‘risidagi materialistik gipotezalar.
5. Boshqa planetalarda hayot bormi?

4-mavzu: Transformizm bilan kreatsionizm o‘rtasidagi kurash.

Reja:
1. uyg‘onish davri, K. Linneying sistemasi va dunyoqarashi, Linney dunyoqarashi.
2. Epigenez va preformizm oqimlari, trasformizm g‘oyalarini paydo bo‘lishi, XVIII asr fransuz filosof materialislarining evolyutsion qarashlari.
3. J. Kyuvyening solishtirma anatomiya va paleoitologiyadagi ishlari.
4. Sent-Iler qarashlari, Sent-Iler bilan Kyuvye o‘rtasidagi munozara

5-Mavzu: Ch.Darvinga qadar bo‘lgan davrda organik olamning kelib chiqishi haqidagi tasavvurlarning tahlili

Reja:
1. Qadimgi sharq mamlakatlarida tabiyot haqidagi tasavvurlarni paydo bo‘lishi
2 . Qadimgi Gretsiyada va Rimda tabiat haqidagitasavvurlarning paydo bo‘lishi..
3. Tabiatda metofizika davri.
4. O‘rta asrlarda O‘rta Osiyo tabiat xaqidagi tushunchalarning rivojlanishi

6-Mavzu: Ch.Darvinning ta’limotining paydo bo‘lishida tabiiy ilmiy kashfiyotlarning ahamiyati.

Reja:
1. Hujayra nazariyasini yaratilishi.
2. Fiziologiyani fan sifatida shakllanishi.
3. Geologiyani paydo bo‘lishi.
4. Embriologiyani paydo bo‘lishi.
5. Paleontologiyani paydo bo‘lishi.
6. ijtimoiy –siyosiy shart-sharoitlar

7-Mavzu: Evolyutsiyaning sintetik nazariyasini shakllanish va rivojlanish davrlari.

Reja:
1. Evolyutsiyaning sintetik nazariyasi nima?
2. Evolyutsiyaning sintetik nazariyasini paydo bo‘lish sabablari.
3. Evolyutsiyaning sintetik nazariyasini rivojlanish davrlari.
4. Evolyutsiyaning sintetik nazariyasini ahamiyati.

8-mavzu: Organizmlarning muhitga moslashganligi va uning xillari

Reja:
1. Tabiiy tanlanishning ijodiy axamiyati.
2.Jinsiy tanlash.
3. Moslanish “adaptatsiya” – tabiiy tanlanish natijasi ekanligi.
4. Moslanish xillari.

9-mavzu: Tabiiy tanlanish va uning natijasi hamda shakllari

Reja:
1. Tabiiy tanlanish-evolyutsion jarayonning asosiy omili.
2. Tabiiy tanlanishning samaradorligi va ta’sir etish tezligi.
3. Tabiiy tanlanish formalari.

10-mavzu: Biologik progress va regress mezonlari, ularning organik dunyoda tutgan o‘rni.

Reja:
1. Progress va uning mezonlari haqida.
2. Progress hodisasining klassifikatsiyasi, Aromorfoz, Idioadaptatsiya, Senogenez, Umumiy degeneratsiya.
3. Biologik progressning turli yo‘nalishlari o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik.
4. Seversov ta’limotining rivojlantirilishi, Evolyutsiyaning tezligi.
5. Evolyutsiyaning tupiklari va qaytarilmasligi to‘g‘risida.

11-mavzu: Ontogenez va flogenez, ularning o‘zaro bog‘liqligi.

Reja:
1. Ontogenez haqida tushuncha
2. Flogenez haqida tushuncha
3. Biogenetik qonun va uning hozirgi holati
4. Ontogenez tarkibini klassifikatsiyasi

12-Mavzu: Yashash uchun kurash –organizmlarning atrof muhit bilan o‘zaro munosabatlaridan iborat jarayon ekanligi.

Reja:
1. Yashash uchun kurashning evolyutsiyadagi ahamiyati.
2. Yashash uchun kurash formalari.
3. Eliminatsiya, uning turlari va evolyutsiyadagi roli.
13-mavzu: Turlarning paydo bo‘lishi va uning yo‘nalishlari.
Reja:
1. Turning umumiy tafsifi vatur mezonlari, agam va klonal formalarda tur tushunchasining o‘ziga xosligi.
2. Turning tarkibi yoki strukturasi, Geografik va klinal o‘zgaruvchanlik.
3. Tur va turning paydo bo‘lishi, Tur hosil bo‘lishining asosiy yo‘nalishlari, Allopatrik va simpatrik usullarda yangi tur hosil bo‘lishi.
4. Yangi turlar hosil bo‘lishida poliploidiya va duragaylashning ahamiyati.

14-Mavzu: Evolyutsion jarayonning genetik va ekologik asoslari.

Reja:
1. Mutatsiyaning evolyutsiyaga ta’siri, Kombinativ o‘zgaruvchanlik, Meyoz va krossingover, Mutatsiyaning namoyon bo‘lishida genotip va tashqi muhitning roli, Modifikatsion o‘zgaruvchanlik, Populyatsiyadagi o‘zgaruvchanlikda safarbarlik rezervi, Populyatsiyaning genetik muvozanati, Evolyutsiya jarayonida mutatsiya va modifikatsiyalarning ahamiyati.
2. Populyatsiya to‘lqinining (dinimikasining) evolyutsiya jarayonidagi roli.
3. Migratsiyaning evolyutsiyadagi ahamiyati.
4. Alohidalanish (izolyatsiya) evolyutsiya jarayonining dastlabki faktori sifatida.

15-Mavzu: Mikro va makroevolyutsiya.

Reja:
1. Mikroevolyutsiya haqida tushuncha
2. Makroevolyutsiya haqida tushuncha
3. Mikroevolyutsiya va makroevolyutsiyaning o‘zaro bog‘liqligi

16-mavzu: o‘simliklar vahayvonot dunyosining evolyutsiyasi va asosiy bosqichlari.

Reja:
1. o‘simliklar evolyutsiyasining asosiy bosqichlari.
2. Hayvonot dunyosining evolyutsiyasini asosiy bosqichlari.
3. Yerda hayotning paydo bo‘lishining asosiy bosqichlari.

17-mavzu: Evolyutsion ta’limotdagi munozarali masalalar.

Reja:
1. Yerda hayot paydo bo‘lishi muammosi
2. Evolyutsiya jarayonining shart-sharoitlari.
3. Evolyutsiyani harakatlantiruvchi kuchlar-o‘zgaruvchanlik, irsiyat, yashash uchun kurash, tabiiy tanlanish ekanligi.
4. Tur va tur paydo bo‘lish muammosi.
5. Tirik tabiatdagi progressiv taraqqiyot qonuniyatlari.
6. Odamning paydo bo‘lishi va evolyutsiyasi muammosi.
7. Evolyutsion jarayonni boshqarish, ya’ni yangi zot, nav va shtimm chiqarish.

18-mavzu: Evolyutsion psixologiya

Reja:
1. Psixologiya faning mazmuni
2. Nerv sistemasi evolyutsisi haqida
3. Psixik holatlar
4. Evolyutsion psixologiyani paydo bo‘lishi

19-mavzu: Odamning paydo bo‘lishi.

Reja:
1. Odamning kelib chiqishiga oid nazariyalar
2. Zoologik sistematikada odamning o‘rni
3. Odam bilan odamsimon maymunlar o‘rtasidagi o‘xshashliklar va farqlar.
4. Odamning kelib chiqishiga oid muammolar

20-mavzu: Odam evolyutsiyasining bosqichlari

Reja:
1. Odamning kelib chiqishiga oid paleontologik dalillar, Nomo avlodi evolyutsiyasining asosiy bosqichlari.
2. Eng qadimgi odamlar arxantroplar, Qadimgi odamlar-paleantrop (neandertal) lar, Dastlabki hozirgi odamlar-Neantroplar.
3. Aqlli odam evolyutsiyasining asosiy etaplari, Antropogenezni harakatlantiruvchi kuchlar, Maymunning odamga aylanishida mehnatning roli.
4. Odam irqlarining paydo bo‘lishi va irqchilik, Kelajakda odam evolyutsiyasining yo‘nalishlari.

21-mavzu: Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish.

Reja:
1. Ekologiya fani nimani o‘rganadi?
2. Tabiatni muhofaza qilish deganda nimani tushunasiz?
3. Ekologiya fanining evolyutsion ta’limotni rivojlantirishdagi ahamiyati nimalardan iborat?
4. Tabiatni muhofaza qilishni evolyutsion ta’limotni rivojlantirishdagi ahamiyati nimalardan iborat?