Etika va estetika

 
 
BIZNESMEN ETIKETI 
 
Ishbilarmonlar etiketi 
Biznes iqtisodiy axloqiy asosga tayanadi. Kommersiyadagi tadbir
Biznesda etiket nihoyatda muhim ahamiyatga ega, modomiki, u kompaniyalar 
o‘rtasidagi hamkorlikning davomiyligi va tuzilgan bitimning omadliligini belgilab 
beradi. Hamkorlikning umumqabul qilingan qoidalarni buzish mumkin emas. 
Ishdagi qaltislik qonunni xatlab o‘tishdagi qaltislik bilan hech qanday aloqasi yo‘q. 
Muvaffaqiyatli tadbirkorlikning asosiy murvati – tajriba natijalaridir: olingan 
daromadlar, kasbiy qoniqish, jamiyatda, sheriklar oldida ijobiy nufuzga ega 
bo‘lish, firma yoki tashkilotni mustahkamlash uchun pul jamg‘armasini yaratish. 
Tadbirkorlardagi axloqiy-ruhiy tayyorgarlikka ega emaslik, tezda pul topish 
ilinjida 
savodsiz 
intilishlar, 
pullarga 
noto‘g‘ri munosabat, firmaning 
raqobatbardoshligini oshirish va mustahkamlash uchun firmaning daromadidan 
foydalanishning muhimligini anglamaslikda namoyon bo‘lishi mumkin. Bular 
marketing 
ma’lumoti hajmining juda kamligi; firmalar to‘g‘risidagi 
ma’lumotlarning, sheriklarni topishdagi axborot mexanizmlarning yo‘qligi; 
muvaffaqiyatsiz reklama; iste’molchi va xaridor talablari borasidagi ma’lumotlar 
to‘plamiga ega bo‘lmaslik; rivojlanmagan ish munosabatlarining texnologiyasi; ish 
bayonnomasi, savdo muomalasi odobiga rioya qilmaslik; sheriklarning milliy va 
hududiy ruhiyatining xususiyati borasida mo‘rt nishonga ega bo‘lish; atamalar va 
til masalasida qiyinchiliklar; chet tillarini bilmaslik; biznes, menejment, marketing, 

---

74 
kommersiya, bank ishlari doirasida aniq tushunchalar asosiga ega bo‘lmaslik; 
hujjatlarni rasmiylashtirishdagi qiyinchiliklar; mutaxassislar va tadbirkorlar 
qo‘llaydigan ilmiy texnik atamalarning eskirganligidir. Hayot fazosi bo‘lmish 
bozor taraqqiyotini o‘zlashtirar ekanlar, tadbirkorlar bir narsani bilishlari lozim: 
bozor tuzilmasiga kirishga intiq bo‘lgan tadbirkorlardan faqat 10-15% igina 
muvaffaqiyatga erishadilar. Muvafaqqiyatga faqat o‘zining ijodiy jihatdan 
iste’dodini ifodalash hissi kuchli bo‘lgan, doimo odamlarni, ularning ehtiyojlari va 
qiziqishlarini o‘rganadigan, odamlarning ishonchini qozonishga intiladigan, 
vijdonli va axloqli, tinimsiz ma’naviy hamda kasbiy komillikni o‘zida namuna 
sifatida ko‘rsatadigan, va oxir-oqibat, boshqaruv mahoratining yuqori ko‘rsatkichi 
bo‘lmish – odamlardagi intellektual faoliyatni ocha biladigan odamlargina 
erishadilar. Bu haqiqiy tadbirkorning xususiyatlaridir. 
Oxirgi yillarda ko‘pgina tashkilot va muassasalar to‘g‘ridan-to‘g‘ri tashqi 
bozorga chiqish huquqiga ega bo‘ldilar, savdo, iqtisodiy va ishlab chiqarishda turli 
mamlakatlarning firma va tashkilotlari bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri aloqa qilishga yangi 
imkoniyatlar ochildi, shu bilan birga ilmiy izlanishlar doirasida, tadqiqotlar va 
texnologiya almashinuvi, professional kadrlarni tayyorlashda keng aloqalar 
yaratildi. Mamlakatlarning ba’zi milliy va ruhiy xususiyatlarini bilish 
tadbirkorlarga har bir yerda uning qonunlariga mos tarzda o‘zini tutishiga yordam 
beradi va eng asosiysi – nazarda tutilgan tashkilotda muvaffaqiyat qozonadi.