Эртактерапия олами 1-4 синфлар учун "Қаламлар" эртаги

Муҳокама учун саволлар:

1. 
   Булут нимадан сиқилар эди?
   
2. 
   Сен билан ҳам шундай воқеа юз берганми?
   
3. 
   Нима учун Булут “Истаклар қояси”га урилиб кетмади?
   
4. 
   Ш амол билан курашишда Булутга нима ёрдам берди?
   

Нурли қўнғизча



Йўналиши: ўзидан қониқмаслик, камситилган ҳислар. Ўзининг "аҳамиятсизлигини" ҳис қилиш. Муваффақиятсизликдан қўрқиш, ишончсизлик.
Калит ибора: "Мен бундай эмасман, ҳеч ким менга керак эмас."
Ўрмоннинг чеккасида, чангли чинор барги остидаҚўнғизча яшар эди. У шунчалик кичкина эдики, уни ҳеч ким ҳеч қачон пайқамас эди.Бир куни у эрталаб ювиниб, тишларини ювиш учун кўлга кетаётиб Ипак қуртини кўриб қолди.
- Хайрли тонг, Ипак қурти хоним! –Қўнғиз хушмуомалалик билан сўрашди.- Оёқ оғриғингиз қандай? Жигарингиз тузукми?
Аммо Ипак қурти хоним унга аҳамият берми ўтди.
"Хўш, яхши!" Хўрсиниб қўйди Қўнғизча, "Мен чиндан ҳам жуда кўп безовта қилиб қўйдим шекилли. Бундай хонимлар менга боқармиди! " Сочиқ ва совунини олиб, йўлида давом этди. Йўлида Капалак учради.
- Хайрли тонг, хоним! –Қўнғиз барча оёқлари билан таъзим қилиб сўрашди.- Бугун қандай ажойиб об-ҳаво, шундай эмасми? Биласизми, шартта осмонларга учгим келяпти! Илтимос, айтингчи, учиш осонми?
Аммо Капалак хоним аллақачон узоқда эди, у ўзи, севимли гуллари билан банд ва ҳатто унинг сўзларини эшитмади ҳам.
"Ҳа, улар яна мени сезмадилар!" Қўнғиз афсус билан ўйлайди, "Ҳар доим банд бўлган асаларилар ва қовоқ ариларлар билан саломлашаётганда, уларнинг ғазабларини кўриб, бундай учрашувдан кейин узоқ вақт тиззалари титраб, юраги урилиб кетарди... Ҳар бир сайрдан кейин Қўнғиз тушкунликка тушиб уйига қайтарди. Унга тобора тез-тез бу дунёдаги ҳамма нарсалар қандай адолатсиз тарзда ташкил этилганлиги ҳақида фикрлар келиб турар, у жуда кичкина, кулранг ва кўзга ташланмайдиган бўлиб туғилганидан мамнун эмасди!
Ёмғир узоқ вақт ёға бошлади. Оёқлари тагидан сув сизиб чиқа бошлади ва охири шамоллаб, касал бўлиб қолди. Афсуски, ҳеч ким уни кўргани келмади, фақат баъзида даҳшатли чувалчанглар чинор баргининг остидан чиқиб қараб кетишар эди. Аммо Қўнғиз улар билан дўстлашишни истамади. Уларнинг сўзларига кўра, ёмғир қанча кўп ёғса, шунча яхши бўлади ва ёмғир барча маҳаллий аҳолини олиб келган муаммоларини ҳал қилади деб ўйлашади.
Аммо барчаси бир куни тугайди. Ёмғир тўхтади, қуёш яна порлади. Қўнғиз қуёшга шунчалик қувондики, у қайғулари ва касалликларини унутиб юборди ва эрта тонгда яна сайрга чиқди. Таниш йўлдан юриб, тўсатдан эски тўнка ёнида жуда кўпчилик тўпланганини кўрди. "Қойил!" - яқинлаша бошлади. Унинг кичкина ва кўзга ташланмайдиган эканлиги ниҳоят унга ёрдам берди, у тезда катта тўнканинг ёнида бўлиб қолди. Унинг ёнида Нурли қўнғиз турарди - бир қўлида челак, иккинчисида эса катта мўйқалам ушлаб турарди. Унинг орқасида қуйидаги мазмундаги ёзув тахтаси бор эди: “ҲАММА! ҲАММА! ҲАММА! Бугун тунги соат иккида Катта Ўрмон Яланглигида Буюк ва бетакрор скрипка устаси Жаноб Мағрурнинг ягона концерти бўлиб ўтади! Бундай концертни бошқа эшитмайсиз! Биз сизни кутиб қоламиз, Дўстлар! ”. Оламон эълонни ҳайрат билан ўқиб, бошларини чайқади. Уларнинг ўрмонига таниқли одам ташриф буюриши ҳақида улар биринчи марта эшитишар эди!
- Айтинг-чи, ростдан ҳам шундайми? - ниҳоят Ипак қурти хоним Нурли қўнғиздан сўради.
- Асл ҳақиқат, хоним! - жавоб қилди эгилиб Нурли қўнғиз.
"Оҳ, оҳ, оҳ ..." – ўйлади Қўнғизча.
- Айтинг-чи, , бу жаноб Мағрурбек ўзи қандай? - деб сўради Ниначи.
- У жуда меҳрибон ва хушмуомала ва истеъдодли мусиқачи! - кўзойнагини тўғрилаб хайрихоҳлик билан жавоб берди Нурли қўнғиз.
"Мен ҳам истайман ..." деб ўйлади Қўнғизча.
- Рақслар бўладими? – кирпикларини қоқиб сўради Капалак.- Мен тонггача рақсга тушишни жуда яхши кўраман!
"Менга шунчаки керак ..." - деб ўйлади Қўнғиз.
- Ҳамма келиши мумкинми? - деб пичирлаб сўради битта Ари.
- Албатта, ҳамма! – ажабланди Нурли қўнғиз. -Бу ерда ёзилган! "... ўша ерга етиб бориш керак!"
- Сиз ҳам келинг! –Нурли қўнғиз Қўнғизчанинг елкасини қоқиб деди. У жуда таъсирланганидан ўтириб қолди. БИРИНЧИ МАРОТАБА УНГА ЭЪТИБОР ҚИЛИШДИ!
- МЕН ҲАМ? –секингина Қўнғизча ўзига ўзи сўзлади.
- Албатта. Бу қизиқарли бўлади,-деди Нурли қўнғизча ва қўлини елкасига ташлаб кетди.
Қўнғизча қувонч ва ҳаяжон билан уйга югуриб кетаётиб “МЕНГА АҲАМИЯТ БЕРИШДИ!!! Унинг хурсандчилигига бир нарса соя солиб қўйди - ҳеч ким уни ўз гуруҳига жалб қилишни хоҳламади ва тунги ўрмон бўйлаб сайр қилиш кичик Қўнғизча учун энг ёқимли ва хотиржам сайр бўлмади. Адашиб қолиши жуда осон. Аммо қоронғу ўрмонда нима бўлиши мумкинлигини ҳеч ким билмайди! Албатта, Қўнғизча энг тўғри қарорни қабул қилди, йўлга эрта тушиб қоронғи тушгунча етиб олиш керак эди.Куннинг барча ҳаяжонларидан чарчаган бизнинг Қўнғизча росса ухлади. Ва у уйғонганида, кўзларини ишқалаб, чинор баргининг четини кўтарди – кун ёриша бошлаган эди. У умидсизликка тушиб, бошини чангаллаб олди - у ўзи, шахсан концертга таклиф қилинганида қандай қилиб ухлаб қолиш мумкин! Шошилинч равишда ўзини йиғиб, Қўнғизча уйдан сакраб чиқди ва йўл бўйлаб ўрмонга югурди. У тунда биринчи марта кўчада эди.
Аммо энди унинг мақсади бор эди - унга шунчаки концертга бориши керак эди. Ахир у Нурли қўнғизчага ваъда берган ва у уни узоқ вақт кутган ва эҳтимол, ҳаммадан сўрагандур: «Сиз бу ерда кичик, аммо жуда жасур қўнғизни кўрмадингизми? Афсус, лекин у менга келишга ваъда берганди! " Унинг тунги саёҳати қанча давом этди ва у йўлда қанча хавф-хатарларга дуч келди биз аниқ билмаймиз. Фақат маълумки, охир-оқибат чарчаган ва адашган Қўнғизча водий нилуфарига кўтарилиб, орқа томонга ётиб, юлдузларга қарай бошлаганда, унинг бошига энг ғамгин фикрлар кириб келди. "Ҳа, мен шунчаки ютқазувчиман, - деб ўйлади у." Ҳозир ҳамма завқланяпти, мен эса шу ерда совуқ қотиб ётибман ва яйловга йўл тополмаяпман. Агар ўрмонда бир оз енгилроқ бўлса эди! .. Бу юлдузлардан бири пастроққа тушса яхши бўларди - у янада ёрқинроқ бўлиб кетар эди, кейин мен йўлни топар эдим ... - кўзлари аста-секин бир-бирига ёпишиб ухлаб қолди. Мен порлай оламан ва уча оламан ва "Катта яйловда бўлардим ..." Ва бу фикр шу қадар унга ёқтики, у ухлаётганда табассум қила бошлади ... Ва тўсатдан Унга яқиндан бирон бир жойда ажойиб мусиқа садолари эшитилгандай туюлди ... У кўзларини бир зумда очди. "Бу нима," деб ўйлади у. "Жуда ёриқ бўлиб кетди! .. Чиндан ҳам тонг отдими?" Йўқ, юлдузлар ҳали ҳам ўз ўрнида порлаб турарди. Мусиқа яна янгради. "Яхши, албатта! Катта яйлов узоқ эмас! " Хатто баргдан қувончдан сакраб тушди ва ... учиб кетди. У скрипка садоси томон учиб борди ва зулмат унинг олдида ажралиб чиқди ва у умуман қўрқмас эди, аксинча енгил ва қувноқ эди.
Хўш, - деди Қўнғизча ўзига, - шундай бўлиши керак экан. Мен буни жуда хоҳлардим ва энди мен юлдузчиман. Мен уча оламан ва ... "У ўзига қаради," ... ҳа, ҳа! Ва мен ҳам порлай оламан! Шундай қилиб, мен юлдузчаман. Шуни тан олишим керакки, мен энди Қўнғизча эмаслигимдан афсусланаман: ўзимни чинор баргим остида жуда яхши ҳис қилардим, шаффоф кўлга боришни жуда яхши кўрардим! Энди мен осмонда яшайман - биз юлдузлар шундай қилишимиз керак. Бунга кўникиш осон бўлмайди ...
Бундай фикрлар билан банд бўлган бизнинг собиқ Қўнғизчамиз қандай қилиб тўғридан-тўғри Катта яйловга учиб етганини сезмади. Аввалига бизнинг Қўнғизчамиз содир бўлаётган ҳамма нарсадан шунчаки боши айланиб кетди: мусиқа янгради, рақсга тушган жуфтликлар ҳавода айланар эди, Жаноб Мағрурбекнинг ўзи саҳнани бошқарган - у бир вақтнинг ўзида скрипка чалиб, чигирткалар оркестрини бошқараётган эди. ...
- Қаранг Нурли қўнғизча! - деди тўсатдан унинг орқасидан кимдир.- Мен ўрмонимизда нурли қўнғизчалар бор деб ўйламаган эдим! Хато улар ким ҳақида гаплашаётганини кўришга уриниб, бошини бурди. Тўсатдан, юқоридан Капалак тушди, у ўша унга ҳеч қачон эътибор бермаган Капалак эди.
Салом, Нурли қўнғизча!-деди майин: "Ғалати, биз сени илгари кўрмаганмиз." Нега рақсга тушмайсан?
"Бу жуда зўр, - деб ўйлади Нурли қўнғизча ва Капалак билан рақсда айланиб юрганида, - мен қўнғиз бўлиб қолдим ва юлдузга айланмадим. Ҳозир менда қандай ажойиб исм бор - Нурли қўнғизча! " Тонг отмоқда эди. Капалак узоқ вақт олдин бирон жойга учиб кетган, аммо Нурли қўнғизча уни изламади. У ўриндиқга ўтирди ва атрофга ўзига қаради. "Кун ёруғида менинг нурим умуман кўринмади", деб ўйлади у. "Мени энди ҳеч ким сезмаслиги мумкинми?" Ва кейин орқадан кимдир унинг елкасини қоқди. Нурли қўнғизча орқасига ўгирилди бу ўша Нурли қўнғизча эди ва у билан бирга катта қувноқ жамоа эди.
Салом болакай! - табассум қилди Нурли қўнғизча. Мен у ерга етиб келганингиздан хурсандман! Биз билан боринг ўйин-кулги давом этмоқда! "Жамоанинг қолган қисми панжаларини силкитди.
"Учиш ва порлаш имкониятига эга бўлиш яхши, албатта, бундай гўзал исм билан чақириш яхши - лекин сизни оддий кичкина қўнғизча каби ҳам яхши кўрадиган дўстлар орасида бўлиш янада ёқимли" - бу бизнинг қаҳрамонимиз чинор барги остида қулай тўшагида ухлаб ётганида, шундай деб ўйларди. Ва эртага Нурли қўнғизча келишга ваъда берди ... ”