|
Angliya banki (Bank of England) -Buyuk Britaniyaning davlat markaziy emissiya banki. 1694-yilda xususiy aksiyadorlik banki tarzida tashkil topgan. Dastlab eng yirik bankirlar uylari Kapitalini markazlashtirdi, keyinchalik mamlakatning asosiy moliyaviy markaziga, davlatdagi banklarning bankiga aylandi. Birinchi jahon urushi (1914 — 18) ga qadar Angliya banki banknotlarini oltinga almashtirish mumkin edi. 1946-yilda leyboristlar hukumati Angliya bankini natsionalizatsiya qildi, aksiya egalariga yiliga 12% daromad keltiradigan hukumat qimmatbaho qogʻozlari bilan tovon toʻlandi (dividendlar bergan daromad darajasida). Angliya banki parlament belgilaydigan doirada pul emissiyasi bilan shugʻullanadi, hukumatni moliyalaydi, davlat Angliya banki, o’z navbatida, rasmiylar hali raqamli valyutani joriy etish to’g’risida qaror qabul qilmaganligini va barcha manfaatdor tomonlar bilan foyda, xatar va uni amalga oshirishning amaliy jihatlarini aniqlashga harakat qilishini ta’kidladi. O’tgan yili Angliya Banki muhokamaga hujjatni taqdim etgan edi, unda raqamli valyutani funt sterling bilan denominatsiya qilish mumkin bo’lar edi. Markaziy bankning ko’plab rahbarlari rasmiy raqamli valyutani yaratish xavf bilan birga bo’lishi mumkinligini tan olishdi. Angliya banki raqamli valyutani terrorizmni moliyalashtirish yoki jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish maqsadida ishlatilishining oldini olish uchun “mijozingizni biling” qoidasiga amal qilishi kerak, deb yozadi FT. Uning amalga oshirilishi tijorat banklarining barqarorligini ham buzishi mumkin. Avvalroq Spot, Turkiya Markaziy banki o’zining kriptovalyutasini yaratmoqchi ekanligi haqida xabar bergan edi. Angliya banki Buyuk Britaniya retsessiyaga tushib qolishidan ogohlantirdi, chunki u foiz stavkalarini 27 yil ichida eng ko‘p oshirdi Iqtisodiyot joriy yilning oxirgi uch oyida qisqarishi va 2023-yil oxirigacha qisqarishda davom etishi prognoz qilinmoqda. Foiz stavkalari 1,75% gacha ko‘tarildi, chunki Bank ko‘tarilgan narxlarni to‘xtatish uchun kurashmoqda, inflyasiya endi 13% dan oshadi.Gubernator Endryu Beyli yashash narxini siqish qiyinligini bilishini aytdi, ammo agar u foiz stavkalarini ko‘tarmasa, "bundan ham yomonlashadi", dedi. Yuqori inflyasiya va past o‘sishning asosiy sababi Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi sababli energiya uchun to‘lovlarning oshishi.Oddiy uy xo‘jaligi oktyabr oyigacha energiya uchun oyiga deyarli 300 funt sterling to‘laydi, deb ogohlantirdi Bank. Kutilayotgan turg‘unlik 2008-yildan beri eng uzoq davom etgan tanazzul bo‘ladi, o‘shanda Buyuk Britaniya bank tizimi inqirozga yuz tutib, kredit berishni to‘xtatgan. Bank gubernatori Endryu Beyli yashash narxi bilan "eng ko‘p kurashayotganlarga katta hamdardlik va tushunishga" ega ekanligini aytdi.
"Men ular his qilishlarini bilaman:" Xo‘sh, nega siz bugun foiz stavkalarini oshirdingiz, bu iste’mol nuqtai nazaridan vaziyatni yomonlashtirmaydimi? chunki muqobil inflyasiyaning davom etishi nuqtai nazaridan bundan ham yomonroq bo‘lishidan qo‘rqaman". Foiz stavkalarini oshirish inflyasiyani nazorat qilishning bir usuli hisoblanadi, chunki u qarz olish xarajatlarini oshiradi va odamlarni qarz olishga va kamroq sarflashga undashi kerak. Shuningdek, u odamlarni ko‘proq tejashga undashi mumkin.Biroq, foiz stavkasi ko‘tarilgach, ko‘plab uy xo‘jaliklari, shu jumladan ba’zi ipoteka egalari ham siqiladi.Endi stavkalar 1,75% gacha ko‘tarildi, odatiy treker ipotekasi bo‘yicha uy egalari oyiga taxminan 52 funt sterling to‘lashlari kerak bo‘ladi. Standart o‘zgaruvchan stavkali ipoteka bo‘yicha bo‘lganlar 59 funt sterlingga oshadi. Bu shuni anglatadiki, treker ipoteka egalari 2021-yil dekabrgacha bo‘lgan bilan solishtirganda oyiga taxminan 167 funt sterling to‘lashi mumkin, o‘zgaruvchan ipoteka egalari esa 132 funt sterlinggacha ko‘proq to‘laydi. O‘tgan yil oxiridan beri foiz stavkalari ketma-ket olti marta oshdi.Yuqori foiz stavkalari kredit kartalari, bank kreditlari va avtokreditlar kabi narsalar uchun yuqori to‘lovlarni ham anglatadi."Hozirda men oyiga 1800 funt sterling to‘layman, lekin men konservativ tarzda qarzlarni ushlab turish uchun oyiga yana 250 funt sterling to‘lashim kerakligini aniqladim", dedi u. Jozef Rountri jamg‘armasining bosh iqtisodchisi Rebekka Makdonaldning aytishicha, "hayratlanarli darajada" yuqori inflyasiya "kam ta’minlangan oilalarga qattiq ta’sir qiladi". "Ko‘pchilik o‘z to‘lovlarini to‘lash uchun kredit oldi va to‘lovlardan ortda qolmoqda. Yuqori foiz stavkalari ko‘proq oilalarni moliyaviy xavf ostiga qo‘yib, buni to‘lash ancha qiyin bo‘ladi". BBC Radio 4’ning Today dasturi bilan suhbatda, ish va pensiyalar bo‘yicha kotib Jonatan Ashvort, hozircha e’lon qilingan yashash uchun qo‘llab-quvvatlash narxi "aniq yetarli emas" ligini aytdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
