|
Buyuk Britaniya XXI asr boshlarida 2005-yil Londonda to‘rtta terrorchilik akti amalga oshirildi, natijada o‘nlab kishilar halok bo‘ldi. Javobgarlikni «Al-Qoida» xalqaro terrorchilik tashkiloti o‘z zimmasiga oldi. 2006-yilgi Isroil-Livan urushi yakunlangandan so‘ng, AQSH ortidan Isroilning yonini olgan Britaniya bosh vaziri E. Blerning iste’fosi talab qilindi. Xalq bosh vazirning amerika parast siyosa tidan norozi edi. 2007-yil iyunda E. Bler iste’foga chiqdi. Leyboristlar partiyasining ichki saylovlarida partiyaning yangi yetakchisi va bosh vazir lavozimlarini Gordon Braun egalladi. G. Braun jahon iqtisodiyotining globallashuvi tarafdorlaridan edi. Tashqi savdoda proteksionizm siyosatiga qarshi Faoliyatining dastlabki davrida G.Braun bir qator tashabbuslar bilan chiqdi va ular jamoatchilik tomonidan ijobiy qabul qilindi. 2008-yildagi jahon moliyaviy inqirozi sharoitida G. Braunning bank tizimini xonavayron bo‘lishdan saqlab qolishga, biznesni qo‘llabquvvatlashga qaratilgan qat’iy harakatlari uning obro‘yini oshirdi. 2010-yili bo‘lib o‘tgan parlament saylovlarida konservatorlar partiyasi g‘alaba qozondi. Konservatorlar yetakchisi Devid Kemeron Buyuk Britaniya bosh vaziri lavozimini egalladi.
Umuman olganda, joriy yilda iqtisodiy o`sish 4,2 foiz darajasida prognoz qilinmoqda. Shunda yalpi ichki mahsulot 2023 yilda 1,4 foizga qisqaradi, keyingi uch yilda esa 1,3, 2,6 va 2,7 foizga o`sadi", — dedi Djeremi Xant parlamentda inqirozdan chiqish rejasini taqdim etganda.Buyuk Britaniya Vazirlar Mahkamasi hisob-kitoblariga ko`ra, mamlakatda joriy yilda inflyasiya 9,1 foizni tashkil etadi va 2023 yilda 7,4 foizgacha pasayadi. Narxlarning oshishiga asosiy omillar energiya tariflarining oshishi va oziq-ovqat mahsulotlari narxining oshishi bo`ldi.Taqdim etilgan chora-tadbirlar, boshqa narsalar qatori, daromad solig`i bo`yicha eng yuqori 45% stavka uchun yillik ish haqi chegarasini hozirgi 150,000 dan 125,000 funt sterlingga tushirishni o`z ichiga oladi.Yana bir yangilik 2025 yilning aprelidan elektromobil egalariga transport solig`i joriy etiladi. Ilgari bu turdagi to`lovni faqat ichki yonuv dvigatelli avtomobil egalari to`lardi.Energetika korxonalaridan olinadigan foyda yig`imi 2028 yilning 1 yanvaridan martigacha amaldagi 25 foizdan 35 foizgacha oshiriladi, elektr energiyasi ishlab chiqaruvchilarga esa 45 foizlik yangi vaqtinchalik soliq joriy etiladi.Buyuk Britaniya g`aznachiligi soliqlarning oshishi 2027-2028 yillarga qadar davlat g`aznasini qo`shimcha 25 milliard funt sterling bilan to`ldirishini hisoblab chiqdi. 2022-yil 5 dekabr kuni “Confederation of British Industry” (SBI) Buyuk Britaniya iqtisodiyoti kelgusi yilda 0,4 foizga qisqarishini ma’lum qildi. Sababi mamlakatda inflyatsiya yuqoriligicha qolmoqda va kompaniyalar investitsiyalarni to‘xtatib qo‘ygan. Bu iqtisodiyotning uzoq muddatli o‘sishi uchun yaxshi oqibatlar olib kelmaydi. Bu haqda “Reuters” agentligi yozmoqda.Konfederensiya prognozlariga ko‘ra, 2023 yilda Britaniya iqtisodiyoti 1 foizga o‘sishi kutilgandi. Biroq kutilmalar bundan ham past bo‘lishi mumkin. Mamlakat COVID-19’dan oldingi iqtisodiy ko‘rsatkichga 2024 yilning o‘rtalariga qadar erisha olmaydi. Britaniya Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi ortidan tabiiy gaz narxining oshishi, shuningdek, COVID-19 pandemiyasidan keyin mehnat bozorining to‘liq tiklanmagani va doimiy ravishda kam sarmoya kiritilishidan aziyat chekdi.CBI'ning qayd etishicha, Biritaniyadagi ishsizlik 2023 yil oxiri va 2024 yil boshida 5,0 foizga ko‘tariladi. Hozirda mamlakatda ishsizlik darajasi 3,6 foizni tashkil qiladi.Britaniyadagi inflyatsiya joriy yilning oktyabr oyida 41 yillik antirekordni “urdi”. Ya’ni pulning qadrsizlanishi 11,1 foizni tashkil qilgan. 2023 yilda esa ushbu ko‘rsatkich 6,7 foizga teng bo‘lishi kutilmoqda. XX asrning ikkinchi yarmida Buyuk Britaniyaning yalpi ichki mahsuloti mamlakatni yana eng rivojlangan davlatlardan biri sifatida belgilab oldi. Buyuk Britaniya ko'plab zamonaviy xalqaro tashkilotlarning asoschisi bo'ldi. 1973 yildan 2016 yilgacha Buyuk Britaniya Evropa Ittifoqining faol a'zosi edi. Buyuk Britaniya jahon iqtisodiyotida muhim rol o'ynaydi. Xarid qilish qobiliyati paritetida global yalpi ichki mahsulotning taxminan 3% ni ishlab chiqaradi. Jahon eksportidagi ulushi 4,6% ni, import - 5,1% ni tashkil etadi. Mamlakatda o'rtacha ish haqi taxminan 4 ming AQSh dollarini tashkil etadi. Buyuk Britaniya etakchi savdo-sotiq va moliya markazi hisoblanadi. Uning iqtisodiyoti Germaniya va Fransiyadan keyin Evropada uchinchi o'rinda turadi. 2015 yilda Buyuk Britaniyaning nominal yalpi ichki mahsuloti 2 894 trillion AQSh dollarini tashkil etdi. Qishloq xo'jaligi, Evropa standartlari bo'yicha jadal, yuqori darajada mexanizatsiyalangan va samarali hisoblanadi. Ishchi kuchining atigi 2 foizini ish bilan ta'minlaydigan ushbu sektor mamlakatning oziq-ovqat ehtiyojlarining 60 foizini ta'minlaydi. Buyuk Britaniyaning aholisi 64 milliondan ortiq odam. Mamlakat hududida ko'mir, tabiiy gaz va neft konlari mavjud. 2005 yildan beri Buyuk Britaniya energetika resurslarini sof ithal qiluvchi davlat bo'ldi. Xizmat ko'rsatish sektori davlatning o'sishi uchun kalit bo'ldi. Sanoatning ahamiyati tobora pasaymoqda. Bugungi kunga kelib ushbu soha Buyuk Britaniyaning yalpi ichki mahsulotining atigi 20 foizini tashkil qiladi. Yana ko'plab yoshlar ushbu sohada ishlashni xohlashadi. Angliya iqtisodiyotining kelajagi, ehtimol, uning moliyaviy sektori bilan bog'liq.
Do'stlaringiz bilan baham: |
