Eritmalarni tahlil qilishning konduktometrik usuli

Eritmalarni tahlil qilishning konduktometrik usuli. Elektrolit eritma-larining konsentratsiyasini ularning elektr o‘tkazuvchanligiga ko‘ra o‘lchash (konduktometrik usul) laboratoriya sharoitida ham, sanoat sharoitida ham avtomatik nazorat qilish uchun keng qo‘llaniladi. Konduktometrik konsentra-tometrlarning ishlashi eritmalar elektr o ‘tkazuvchanligining ular konsen-tratsiyasiga bog‘liqligiga asoslangan.

Arrenius nazariyasiga ko‘ra elektrolitlar suvda eritilganida molekulalar, ionlar dissotsiatsiyalanib, shu ionlarning eritmada mavjud bo‘lishi eritmaning elektr o‘tkazuvchanligiga sababdir. Dissotsiatsiyalanish darajasiga ko‘ra kuchli va kuchsiz elektrolitlar bo'ladi. Kuchli elektrolitlar deyarli batamom ionlarga dissotsiatsiyalangan bo‘ladi, kuchsiz elektrolitlarning eritmalarida esa ma’lum miqdorda dissosiatsiyalanmagan molekulalar ham bo‘ladi.

Turli m oddalar eritmalarining elektr o'tkazuvchanligini baholash uchun Kolraush ekvivalent elektr o‘tkazuvchanlik tushunchasini kiritdi, u 1 sm3 eritmada 1 g.ekv modda bo‘lgan eritmaning elektr o‘tkazuvchanligi sifatida aniqlanadi:

(1)

bu yerda: A, — eritmaning ekvivalent lishtirm a elektr o ‘tkazuvchanligi, konsentratsiyasi, g • ekv/sm3.

elektr o‘tkazuvchanligi; о _ eritmaning so-Cm/sm ; л — erigan m oddaning ekvivalent

Barcha elektrolitlar uchun ekvivalent elektr o‘tkazuvchanlik dissotsi-atsiyalanish kuchayishi natijasida eritma suyula borishi bilan ortadi. Eritma to ‘la dissotsiatsiyalanganda (ya’ni eritma cheksiz suyulganida) u eng katta qiymatiga erishadi. Eritmaning solishtirma o‘tkazuvchanligi bilan suyulti-rilgan elektrolitning tabiati hamda uning konsentratsiyasi o‘rtasidagi bog‘-liqlik Kolraush qonuni bilan aniqlanadi:

= a-ri(v£ — v a) ,

(2)

bu yerda: a — elektrolitik dissotsiatsiyalanish darajasi; v — ionlar(kationlar va

	anionlar va) ning eritma cheksiz suyul-
	gandagi	qo‘zg‘aluvchanligi, ya’ni			ularning
	kuchlanish gradiyenti IB/sm bo‘lgan elektr
	maydonidagi siljish			tezligi, C J s bilan
	ifodalanadi.
	1-rasmda		solishtirma elektr o ‘t-
	kazuvchanlikning			konsentratsiyaga
	bog‘liqligi ko‘rsatilgan. Grafikdan ko‘ri-
	nib turibdiki, eritmaning konsentratsi-
	yasi oshganda uning solishtirma elektr
	o‘tkazuvchanligi aw al tez ortib, mak-