Эргашходжаева ш. Д

Инновациялар нархи тузилиши ва нарх шаклланиши 
таҳлили 
Инновацион маҳсулотнинг бозорга ҳаракатланиши ушбу 
маҳсулотга нисбатан ўзига хос нарх сиѐсатини кўзда тутади. Нарх 
инновацион маркетинг мажмуида марказий бўғин ҳисобланади. 
Инновацион 
корхонанинг 
барча 
иқтисодий 
муносабатлари 
инновациялар нархи орқали ташкил қилинади. Нарх сиѐсатини кўриб 
чиқишда унинг асосий вариантларини ажратиб кўрсатиш мумкин. 
Энг тарқалган вариант баъзида «соябонли нарх шаклланиши» деб 
аталадиган нарх шаклланиши ҳисобланади. Янгиликни нарх билан 
боғлиқ силжитишнинг ушбу варианти мазмуни қуйидагидан иборат: 

---

70 

янги маҳсулот сотувини ўзлаштириш вақтида уни товарнинг 
лойиҳа таннархидан ҳам пасти бўлган арзон нархда сотиш; 

операциялар талаб қилинган реттабеллигини таъминлайдиган 
янгиликни сотиш нархига чиқиш; 

узоқ вақт давомида реклама билан қўллаб-қувватлаш ва 
такомиллаштириш бўйича зарурий маркетинг тадбилари мажмуини 
қўллаган ҳолда инновациялар нархини барқарор даражада ушлаб 
туриш; 

сотув бозори учун нархга оид рақобат талабларига жавоб 
берган ҳолда нархни пасайтириш имкониятлари доирасида қолган 
ҳолда бозорга илгари чиқарилган товар нархини пасайтиришни 
бошлаш.
Бозорга чиқариладиган янги маҳсулот бўйича нарх сиѐсатининг 
иккинчи варианти инновацияларни қатъий патент ҳимосига 
асосланадиган вариант ҳисобланади. Бу вариантда бозорга долзарб 
эҳтиѐжни қониқтирадиган янгиликни аввалбошдан оширилган нархда 
чиқариш ва аста-секинлик билан нархни пасайтириб бориш мақсадга 
мувофиқ бўлади. 
 
Назорат ва мулоҳаза учун саволлар 
1. Инновацион маҳсулотлар нархининг асосий функциялари 
нимадан иборат? 
2.Нархни шакллантиришнинг қандай тизими мавжуд?
 
3. Нархни шакллантиришнинг қандай босқичлари мавжуд? 
4.Инновацион маҳсулотлар нархи қандай шакллантирилади? 
5. Инновацион маҳсулот айирбошлаш муносабатларини амалга 
оширишда аниқланадиган қандай хусусиятларга эга? 
6.Инновацион маҳсулотга нарх шакллантиришнинг асосий 
усуллари бўлиб нималар ҳисобланади? 
7. 
Инновацион 
маҳсулотнинг 
ўзига 
хослиги 
нимада 
ифодаланади? 
8."Дельфи" усули мазмунини ифодалаб беринг. 
9.Инновацион риск деганда нимани тушунасиз? 

---

71