Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir

---

surunkali to ‘xtab qolishi natijasida yo ‘g ‘on ichakning yuqori sohasi 
kattalashib, bu tashqaridan, qorin konfiguratsiyasining kattalashi- 
shiga olib keladi. Bu holat boshqachasiga 
«qurbaqa qorin»
deb 
ataladi, ya’ni kindik qoringa qo‘shilib ketib, pastga qarab, osilib 
turadi. Kattalashgan y o ‘g ‘on ichakning qorin bo ‘shlig‘ida u yoki 
bu tomonga surilishi qorin devorining asimmetrik ko'rinishiga olib 
keladi. Paypaslaganda shishgan joyda ichak, b a ’zan axlat bilan 
to ‘lgan b o ‘lsa qattiqroq (o ’simtaga o ’xshab), b a ’zan xamirsimon, 
y a’ni barmoq bilan bosganda qorin devorida iz qolish kuzatiladi. 
Paypaslash jarayoni, b a ’zan peristaltikaning kuchayishiga olib kela­
di. Surunkali axlat to ‘xtashi hisobiga, yaxshi parvarish qilinmagan 
bemorlarda ikkinchi kamqonlik, disbakterioz kasalligi va uning 
o ‘sib rivojlanishdan orqada qolish alomatlari kuzatiladi. B a’zan 
o ‘ta kechiktirilgan holatlarda esa, ko ‘krak qafasining deformatsi- 
yalanishiga va bu bem om ing surunkali bronxit va zotiljam kasal- 
liklariga tez chalinishiga olib keladi. Ich qotish, kuchli intoksikatsiya 
va ich tutilishi bemorda qusish alomatini paydo qiladi. Bu, asosan, 
emizikli bolalarda ko ‘p kuzatiladi. Katta yoshdagi bolalar ichak tutil- 
ganda yoki buralganda qayt qiladilar. Bunda qusish, qorin og ‘rig ‘i 
bilan bir vaqtda davom etib, ich tutilishi yoki yo ‘g ‘on ichakning 
yorilishi tufayli paydo b o ‘lgan peritonit natijasida yuzaga kela­
di. K o’pincha kasallikning surunkali davom etishi disbakterioz va 
ichak devorining yallig’lanishi, ichak shilliq pardasida yara pay­
do b o ‘lishiga, chaqaloq va kichik yoshdagi bolalarda ich ketishga 
(paradoksal) olib kelib, k o ’pincha bemor o ‘limiga sabab b o ’ladi.
So‘ngi yillarda, Girshprung kasalligi o ‘z klinik ko ’rinishini o ‘zgar- 
tirib, bemorda yengilroq kechadigan bo‘ldi. Ammo surunkali ich 
qotish holati kasallikning hozir ham eng asosiy klinik belgisidir. Bu 
kasallik klinik holatining har xil kechishini yengil, o ’rta og‘ir va og‘ir 
yoki o ‘tkir, o’rtacha o ’tkir va surunkali kabi turlarga bo ‘lgan.
Girshprung kasalligida simptomlaming tez o ‘zgaruvchanligi va 
turini emas, balki bu simptomlaming qay darajada og’ir-yengilligini 
darajalar bilan belgilaydilar (A. I. Lyonyushkin, 1987). Kasallikning 
klinik belgilari uch guruhga bo’linadi:
1. 
Erta paydo bo‘ladigan belgilar: ich qotish, qorinning dam bo ‘li- 
shi va qorinning kattalashish alomatlari (25-rasm).
73