Ergash Qobilov, Farxod Raupov

M ediastenitlar 
- ko ‘ks oralig‘ining yallig‘lanish kasalligi bo ‘lib, 
kasallikning kelib chiqishiga qizilo‘ngach teshilishi, nafas yo‘llari 
yot jism i, yuz, ja g ‘, tomoq sohasidagi jarohat yoki yiringli jarayonlar 
sabab b o ‘ladi. Bolalarda k o ‘pincha qizilo‘ngach teshilishi orttirilgan
Narkulov Jakhangir
148

---

yoki tug‘ma tor joylam i qo‘pol bujlash natijasida kelib chiqishi mum­
kin. Ayrim hollarda biror o‘tkir jism yoki asboblar tufayli muolaja 
vaqtida ro ‘y beradi. Agar, tor joylar qiyshiq yoki haddan tashqari tor 
bo ‘Isa, albatta, kirib borish joyidan teshiladi. Qizilo‘ngachning teshi- 
lishi yot jism lar hisobiga 3 xil b o ‘ladi: yot jism bilan qizilo‘ngach 
devorining jarohatlanishi, yot jismni asboblar yordamida olish va uning 
qizilo‘ngachda uzoq vaqt qolib ketishidan qizilo‘ngach devorida 
mahalliy o ‘zgarishlar bo ‘ladi.
Diagnostik maqsadda qo ‘llanadigan ezofagoskopdan noto‘g ‘ri yo­
ki qo‘pol foydalanilganda ham qizilo‘ngach yirtilishi mumkin. K o‘- 
pincha bu qizilo‘ngachning bo‘yin qismida yutqinning qizilo’ngach- 
ga o ‘tish joyida kuzatiladi. Bunga sabab yetarli ravishda boshni va 
bo‘yinni kerakli holda tutmaslik yoki naydan vizual nazoratning 
yetarli ravishda emasligi sabab bo ‘ladi. Qizilo‘ngach bo‘yin sohasi- 
ning jarohati juda muhim ehtiyotkorlik bilan yondashuvni talab eta­
di, chunki bu sohada ikkala tomonidan qontomirlar, nervlar va old 
tomonda traxeya tomirlari yotadi.
K l i n i k a s i . Jarohatning turiga, o ‘lchamiga, sohasiga va jarohat 
olgan vaqtiga bog‘liq. Qizilo‘ngachda ezofagoskopik muolajani o ‘t- 
kazayotganda yirtilsa, bolada shok alomatlari yuz beradi, ya’ni ko ‘ka- 
rish, puls o ’zgarishi, agar qon ko ‘p ketsa, unda qon yetishmovchiligi 
singari alomatlari seziladi. Bemor umuman ovqat yegisi kelmaydi, 
to ‘sh orqasi og‘riydi, bo ’yinni burish juda qiyin b o ‘ladi. Shamollash 
jarayoni, y a’ni shish, to ‘qimalar infiltratsiyasi, ekssudatsiya va og ‘riq 
alomatlari kuchaysa nafas olish qiyinlashadi, toksikoz alomatlari ham 
asta-sekin rivojlana boradi. Qizilo‘ngachning ko ‘krak qismida jarohat 
bo’lsa, unda traxeya siqilish alomatlari, to ‘sh orqasida ko'krak qafasi 
va ko ‘ks oralig’ida og‘riq kuchayib boradi. Agar, qizilo’ngach diaf- 
ragmadan m e’daga o ‘tish joyida, y a ’ni kardial sohada bo‘lsa, og‘riq, 
asosan, epigastral burchak va xanjarsimon o ‘siq orqasida bo‘ladi. 
A n i q
xulosa chiqarishda anamnez va rentgenologik tekshiruv yordam bera­
di. Rentgenologik belgilar bu bo ‘yin yoki ko‘ks oralig‘ida havo pay­
do bo'lishi va rentgenkontrast moddaning qizilo‘ngach chegarasidan 
chiqib ketishidir. Qizilo‘ngachda jarayonning asta-sekinlik bilan yoki 
tez o ’zgarib borishi alohida klinik ko ‘rinishni kasb etadi. Asta-sekin- 
lik bilan rivojlanishida yot jism atrofidagi to ’qimalarda mahalliy yal-