Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir
84

---

JIGAR, 0 ‘T Y O ‘LLARI VA M E’DA OSTI
BEZINING RIVOJLANISH NUQSONLARI
Portal gipertenziya sindromi. 
Zamonaviy tibbiyotning dolzarb 
masalalaridan biri portal gipertenziya sindromi hisoblanadi. Jahon 
sog‘liqni saqlash tashkiloti m a’lumotlariga ko ‘ra, so‘nggi yillarda, 
dunyo mamlakatlarida portal gipertenziya bilan asoratlangan jigar 
sirrozi sonining tobora oshib borayotganligi qayd qilinmoqda.
Portal gipertenziyaning xatarli asoratlari qatoriga qizilo‘ngach- 
dan profuz qon oqishi, astit (istisqo) va o ‘tkir jigar yetishmovchili­
gi kiradi. Qizilo‘ngachdan qon oqishda o ‘lim 80-90 % ga, kasallik 
dekompensatsiyasida esa 100 % ga yetadi. Shunday qilib, portal 
gipertenziya muammosini o ‘rganishning dolzarbligi shak-shubha- 
sizdir. Bu masalalami faqat jarrohlargina emas, balki boshqa har 
qanday ixtisoslikdagi mutaxassislar ham bilishi shart.
Portal gipertenziya atamasi klinik amaliyotga XX asming 50-yil- 
larida ingliz jarrohi Mak Indoe tomonidan kiritilgan. Portal giperten­
ziya sindromi zamonaviy nuqtayi nazardan butun organizmning 
- qopqa (darvoza) qon aylanish havzasi (1-d rasm), yurak-tomir 
sistemasi, nafas olish a ’zolari, jigar, buyraklar va boshqa a ’zolar 
kasalligidir.
U portal sistemada turli kasalliklar 
sababli qon oqimi qiyinlashganda paydo 
bo ‘ladigan klinik o ‘zgarishlar yig‘indisi 
(portal bosim ortishi, splenomegaliya 
bilan gipersplenizm, qizilo‘ngach va 
m e’da venalarining varikozi kengayib, 
ulardan qon oqishi, qorinning old devori 
va gemorroidal venalaming kengayib 
ketishi, shuningdek istisqo) bilan ta ’rif- 
lanadi. Bu sindrom bolalarda tug‘ma 
va orttirilgan jigar kasalliklari asorati 
sifatida uchraydi (М. M. Aliyev, 1990).
Portal gipertenziyaning taklif etil- 
gan ko ‘p sonli tasniflari orasida M. D.
Patsiora (1984) tasnifi amaliyotda keng 
qo‘llaniladi.