Ergash Qobilov, Farxod Raupov

BOLALARDA XIRURGIK INFEKSIYA
Xirurgik infeksiyaning bolalardagi xususiyatlari 
- bolalar xirur­
gik kasalliklarining 40 % atrofida yiringli yalligdanish kasalliklari-
208
Narkulov Jakhangir

---

ni tashkil qiladi. Zamonaviy tibbiyot rivojlanganligiga qaramasdan, 
yiringli xirurgik infeksiya tibbiyotning dolzarb muammosi bo‘lib 
qolayapti. Yiringli infeksiyaga qarshi kurash davrlarini bir necha 
bosqichga bo ‘lish mumkin.
P a t o g e n e z i. Yiringli yallig‘lanishjarayonining kechishi mikro- 
organizm virulentligi va patogenligi hamda bola organizmining immu- 
nitetiga bog’liqdir. Infeksiyaning kirish yo‘llari faqat jarohatlangan 
teri bo‘lmasdan, balki sensibilizatsiyalashgan organizmning endogen 
autoinfeksiyasi hamdir. Bular, asosan, bemorlaming halqumida, yu­
qori nafas yo’llarida, qulog‘i, o ‘pkasi va boshqa joylarida latent va 
surunkali infeksiya manbai sifatida topiladi. Yallig‘lanish jarayoni 
boshlanishi uchun infeksiyaning ta ’siri makroorganizmning sezuv- 
chanlik darajasidan o ‘tishi kerak, bu esa ko ‘proq bolaning dastlab- 
ki immunologik holatiga bog‘liq b o ‘ladi. Retikuloendotelial tizimi 
yetarlicha ishlay olmaganligi sababli fagotsitar reaksiya kamayadi 
va ko ‘pincha fagotsitoz II bosqichda to ‘xtab qoladi. Bulaming ham- 
masi toksin (leykotoksin)ning leykotsitlarga ta ’sirini kuchaytirib, 
fagotsitoz aktivligini yana kamaytiradi. Kichik yoshdagi bolalar im- 
muniteti ta ’sir xususiyatlaridan k o ’rinib turibdiki, ularda yiringli in­
feksiyaning keng tarqalishiga moyilligi sezilarli bo’ladi.
Bolalarda yiringli-xirurgik infeksiya sharoitida mahalliy jara-
yonning kechishi. 
Mahalliy jarayonda - tezlik bilan nekroz va shish, 
mahalliy fagotsitar reaksiyaning kamayishi, infeksiya tarqalishiga 
moyillikning oshishi hamda infeksiya manbaidan qonga, limfaga 
yallig’lanish mahsulotlarining ko‘p miqdorda rezorbsiya qilinishi 
kuzatiladi. Shish, ayniqsa, kichik yoshdagi bolalarda yaqqol ko‘zga 
tashlanadi. Shishning patogenezida stroma destruksiyasi va unda 
suv to ‘planishining katta ahamiyati bor. Bu omil hali to ’qimalar 
gidrofilligi normadan oshiq b o ‘lgan yosh bolalarda katta ahamiyat­
ga ega. Kattagina shishlar paydo b o ‘lishiga gipoksiya, gistamin va 
gistaminga o ‘xshash moddalar hamda endotoksinlaming mikroblar 
parchalanishidan ko‘p miqdorda ajralib chiqishi natijasida tomirlar 
o ‘tkazuvchanligining oshib ketishi sabab bo‘ladi. Tomirlaming falajli 
kengayishi ham shishlarning ko ‘payishiga olib keladi. Kichik yosh­
dagi bolalarda ta’sirlar irradiatsiyasiga beriluvchanlik oqibatida (nerv 
tizimining differensiyalashmaganligi) tomirlar reaksiyasiga katta