Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir
182

---

diqlanishlar, jigar sirrozi, postravmatik kistalar hosil bo‘lishi yoki 
gematomaning yiringlab, absess hosil bo‘lishiga olib keladi.
Jigar jarohatlarini jarohat chuqurligi va davomiyligiga qarab 3 da- 
rajaga boTish mumkin:
1-daraja - yuza tirqishlar va timalishlar;
2-daraja - a ’zo qalinligining yarmigacha bo‘lgan yorilishlar;
3-daraja - a ’zo yarmidan ko‘p qismining yorilishlari, jigar seg- 
mentlarining nekrozi va sekvestratsiyasi.
K l i n i k a s i . K o‘pchilik holatlarda jigar jarohati olgan bemor- 
ning umumiy ahvoli og‘ir deb baholanadi. Bolalar statsionarga 
hushini yo ‘qotgan holda yoki shok belgilari bilan kelishi mumkin. 
Nisbatan kam hollarda bemor o ‘zini qoniqarli ahvolda yoki ahvoli- 
ning yaxshilanayotganini aytadi. Asosiy simptomlaridan biri - bu 
qorindagi doimiy og‘riq. O g‘riq, asosan, o ‘ng qovurg‘a ostida yoki 
qorinning o ‘ng yarmida, kamdan kam hollarda butun qorinda b o ‘ladi. 
Jigardagi jarohat lokalizatsiyasi og’riqning tarqalishida rol o ‘ynay- 
di. Jigar gumbazining chegaralangan jarohatida og‘riq o ‘ng ko‘krak 
qafasi pastki segmentlarida aniqlanadi. A ’zoning dorsal yuzasi yoki 
tojsimon boylamdan uzilishi paytida og‘riq, bel sohasiga tarqaladi, 
pastki yuzasi jarohatlanganda esa kindikka yaqin sohaga tarqaladi, 
qon va o ‘t suyuqliklari o ‘ng yon kanal bo‘ylab oqib kichik chanoq 
bo‘shlig‘iga va o ‘ng yonbosh sohasiga borib to ‘planadi, lokal qorin 
parda ta ’sirlanishini yuzaga keltiradi. K o‘ngil aynishi va qayt qilish 
jarohatdan keyin tez orada paydo boTadi, keyinchalik bemor o ‘midan 
turmoqchi bo‘lganida paydo bo‘ladi 
(ortostatik kollaps).
Kamdan 
kam bemorlar kofe quyqasiga o ‘xshash qusadilar. Jigar jarohatida 
majburiy holatni bolalar kamdan kam hollarda egallaydilar. Kasal- 
xonaga keltirilgan olti nafar bemor bolada majburiy holat kuzatilgan, 
shulardan beshtasi o ‘ng yonboshda oyoqlarini qomiga tortib yot- 
gan, bittasida esa van’ka-vstanka simptomi kuzatildi. Teri va shilliq 
qavatlar rangpar. Bola qanchalik yosh b o ‘lsa shunchalik burun-og‘iz 
uchburchagida sianoz kuzatilishi mumkin. Teri va shilliq qavatlar 
sariqligi jarohatdan bir necha kun o ‘tgandan keyin paydo boTadi, 
ammo yaqqol m a’lum boTmaydi. Sariqlikning sabablari: postravma­
tik gepatit, o ’tning qorin parda tomonidan so‘rilishi yoki mexanik 
sariqlik, ya’ni o ‘t yoTlarining gemobiliya paytida qon quyqasi bilan
183