“ер ҳУҚУҚи ва кадастри” фанининг предмети ва вазифалари

ЮРИДИК ШАХСЛАР ВА ДАВЛАТ МУЛК ҲУҚУҚИНИНГ СУБЪЕКТИ СИФАТИДА

• Юридик шахслар- мулкдор ёки у вакил қилган шахс томонидан ёхуд ваколатли органнинг фармойиши асосида, шунингдек қонун ҳужжатларида назарда тутилган тартибда ташкил этилади.
• Юридик шахс- ўз мулкига, хўжалик юритишида ёки оператив бошқарувида алоҳида мол-мулкка эга бўлган ҳамда ўз мажбуриятлари юзасидан ушбу мол-мулк билан жавоб берадиган, ўз номидан мулкий ёки шахсий номулкий ҳуқуқларга эга бўла оладиган ва уларни амалга ошира оладиган, мажбуриятларни бажара оладиган, судда даъвогар ва жавобгар бўла оладиган ташкилот ҳисобланади.
• Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодекси 43-моддасининг 1-қисмига кўра қуйидагилар юридик шахснинг таъсис ҳужжатлари ҳисобланади:
• ● устав; ● таъсис шартномаси.
• Юридик шахснинг органлари қонун, устав ёки низом бўйича белгиланган ваколатлар доирасида ҳаракат қилади ва юридик шахснинг иродасини ифодалайди
• Юридик шахсларнинг органлари якка бошчиликка асосланадиган, директор, раис, бошқарувчи ёки коллегиал бошқариладиган, вакиллар кенгаши, умумий мажлис бошқарадиган орган бўлиши мумкин.
• Давлат мулк ҳуқуқининг субъекти сифатида - Фуқаролик қонунчилигига мувофиқ Республика мулки ва маъмурий- ҳудудий тузилмалар мулкидан (муниципал мулк) иборат бўлган давлат мулки оммавий мулк ҳисобланади ва ушбу мулкнинг эгаси сифатида мулкий муносабатларнинг субъекти мақомида давлат иштирок этади.

МУЛК ҲУҚУҚИНИНГ ВУЖУДГА КЕЛИШ АСОСЛАРИ

• Мулкка нисбатан эгалик ҳуқуқи илгари ҳеч кимга тегишли бўлмаган мулкка нисбатан мулк ҳуқуқининг вужудга келиши:

● табиат неъматларини ўзлаштириш; ● эгасиз мулкнинг суд қарори билан давлат ихтиёрига олиниши; ● ҳамма йиғиб олиши мумкин бўлган ашёларни мулкка айлантириш;

● ишлаб чиқариш, тадбиркорлик фаолиятини амалга ошириш натижасида янги ашёларни вужудга келтириш; ● национализация; ● эгаси бўлмаган мулкка ёки эгаси бўлса ҳам хўжасизлик билан сақланаётган мулкка, эгалари томонидан белгиланган муддатларда талаб қилиб олинмаган мулкларга, шу жумладан, топилган ашёлар, хазинага эгалик ҳуқуқининг вужудга келиши;

• Мулкка нисбатан эгалик ҳуқуқининг дастлабки мулк эгасининг ҳуқуқига боғлиқ бўлган тарзда мулк ҳуқуқининг вужудга келиши: