Ер тузишни лойихалаш

9 расм. Қишлоқ хўжалик ерларини инженерлик ҳимоялаш чизмаси. 
7. Сув босадиган ерларнинг устки унумдор қатламини қирқиб олиш, 
сақлаш ва ундан фойдаланиш бўйича таклифлар тайёрланади. Бу 
таклифларни амалга ошириш учун ишчи лойиҳалар ишланади. 
8. Янги объектга ерларни беришнинг асосий шарт-лари бўйича 
тавсиялар тайёрланади. Бу тавсиялар бузилган транспорт алоқаларини 
тиклаш, табиий ресурсларни ва атроф муҳитни, маданий ва тарихий 

---

124 
обидаларни муҳофаза қилиш, сув омбори сув ресурсларидан фойдаланиш 
тартибини белгилаш ва бошқаларни ўз ичига олади. 
Сув омбори қурилиши минтақасига тушган хўжалик-лар ҳудудларини, 
аҳоли тизимини ва ишлаб чиқаришини қайта ташкил этиш бўйича тавсиялар 
тайёрланади. Бу тад-бирларни амалга ошириш учун зарур харажатлар 
миқдори аниқланади. Бунда қишлоқ хўжалик ерларини ва қишлоқларни сув 
босиши, сизот сувлари сатҳи кўтарилиши, хўжа-ликлар ерларининг бўлиниб 
қолишлари ҳисобга олинади. 
Қишлоқ хўжалик корхоналари ерлари сув омбори қурилиши натижасида 
тўла ёки қисман сув тагида қолиши мумкин. Уларнинг нормал фаолият 
кўрсатиши учун ерларга янги ерлар қўшиш ёки ихтисосликларини 
ўзгартириш зарур бўлади. Ерларнинг оз қисмини сув босган хўжаликлар 
самарали хўжалик юритиш имкони бўлса сақлаб қолинади. Айрим ҳолларда 
ерларнинг оз қисмини сув босиши ҳам хўжалик ер майдонининг ноқулай 
жойлашувига олиб келиши мумкин. 
Қишлоқларга нисбатан ҳам, ҳар хил шароит вужудга келиши мумкин: 
қишлоқ қисман сув тагида қолиши ёки сизот сувлари сатҳи кўтарилиши 
натижасида иморатлар қишлоқ ичида бошқа жойга кўчирилиши ёки қишлоқ 
ёнига жойлаштирилиши мумкин; қишлоқ тўла сув тагида қоладиган ёки 
сизот сувлари кўтариладиган минтақага тушиб қолса, у янги жойга ёки 
бошқа қишлоққа кўчирилиши мумкин. 
Сув омбори қурилиши сабабли, қишлоқ хўжалик кор-хоналарини қайта 
ташкил этишда қуйидаги ечимларнинг биридан фойдаланилади: қишлоқ 
хўжалик корхонасини ерларининг майдони ва жойлашишини ўзгартирган 
ҳолда сақлаб қолиш; бир неча хўжаликни бирлаштириш; хўжаликни эски 
жойда тугатиб, янги жойга кўчириш. 
Йирик ГЭС сув омборлари катта майдонларни эгаллаганликлари учун 
бир неча маъмурий туманлар, ҳаттоки вилоятлар ҳудудида жойлашиши 
мумкин. Туямўюн сув омбори эса икки давлат Ўзбекистон ва Туркманистон 
ҳудудларида жойлашган. Сув омборларига ер ажратиш учун тузиладиган 
хўжаликлараро ер тузиш лойиҳалари маъмурий туманлар бўйича тузилади ва 
иқтисодий асосланади.