Ер ости юклаш машиналарининг синфланиши Даврий юклаш машиналари турлари, тузилиши ва ишлаб принсипи

Узлуксиз ишловчи юклаш машиналари. Ҳозирги вақтда қидиркв ишларини олиб боришда ва фойдали қазилмаларни қазиб олиш учун тайёрлов лаҳимларни ўтишда юқори унумдорликли кон жинсини ён тарафдан тқамровчи узлуксиз ишловчи юклаш машиналари ишлатилади.
Юклаш машиналарининг бундай турлари фақат поғонали юклаш имкониятига эгадир. Ишчи органи сифатида бир жуфт қамровчи панжалар хизмат қилади. Улар тоғ жинсини ён тарафдан қамраб-сидириб олиб куракли конвейерга узатиб беради, куракли конвейер эса кейинги транспорт воситасига узатиб беради.

6-расм. Узлуксиз ишловчи қамровчи панжали юклаш машинаси

Бундай юклаш машиналарининг энг кўп тарқалган турларидан бири ПНБ русумидагисидир. ПНБ туркумидаги барча машиналар (6-расм) бир хил конструкцияли бўлиб, қуйидаги асосий қисмлардан тузилгандир: иккита қамровчи панжа 1 дан иборат иш бажарувчи орган, гусеницали 2 юриш органи, куракли конвейер кўринишидаги юклаш органи 3, кривошип 4, қабул қилиш плитаси 5 ва юритмалар ва бошқарув тизими.
Жуфт қамровчи панжалар (7-расм) – тўртзвеноли текис шарнирлардан иборат. Панжа корпуси 4 ўртасидан шарнир 3 орқали диск 2 билан боғланган, панжа охири эса – таянч шарнири 7 билан ва қисқа (калта) тебратувчи ричаг 6 ёрдамида – сурувчи (ёки айлантирувчи) шарнир 5 билан боғланган.
Етакловчи диск айланиши билан панжалар қабул қилиш плитаси 1 да мураккаб қамраш ҳаракатини бажарадилар. Қамровчи панжалар учлари кон жинси уюми таг қисмига таъсир қилиб, ундан тегишли ҳажмни ажратиб олиб плитада сидириб конвейерга узатиб беради.

7-расм. Қамровчи панжали юклаш қурилмасининг ишлаш схемаси

4.2-жадвал

Узлуксиз ишловчи юклаш машиналари техник тавсифлари

Кўрсатгичлари	Тури
	2ПНБ-2	ПНБ-2К	ПНБ-3Д	ПНБ-4
Техник унумдорлиги, м^3/мин	2,0	2,5	4,0	6,0
Ўлчамлари, мм
- эни	1800	1800	2500	2700
- узунлиги	8000	8000	9000	10000
- баландлиги	1450/3000	1140/1860	1900/3500	2000/3600
Массаси, т	12	7	18,0	34,0
Двигател қуввати, кВт	65	80,2	94,0	168,0
Ўтиладиган лаҳимнинг энг кичик юзаси, м^2	6,2	6,5	-	-

ПНБ-1 юклаш машинаси горизонтал ва 6⁰ гача қияликдаги 3 м² ва ундан ошиқ кесим юзали кон лаҳимларини ўтишда кўмир ва юмшоқ кон жинсларини юклашга мўлжалланган. ПНБ-1 юклаш машинаси Ясиновотск машинасозлик заводида ишлаб чиқарилган. У ишчи орган ива куракли конвейерли юклаш орган ива ҳаракатланиш органидан ташкил топган. Ишчи органи юритмаси сифатида иккита 55 кВт қувватли КОМФ41-8 электродвигатели ишлатилади. Ҳар икала панжа алоҳида юритмага эга. Панжалар юритмаси редукторлари бир-бирлари билан вал-синхронизатор ёрдамида бирлашган. Бу Валга бириктирилган юлдузча конвейер сидиргичли занжирини ҳам ҳаракатлантиради. Машина гусеницалари қуввати 10 кВт ли КОМФ41-4 электродвигатели ёрдамида редуктор орқали ҳаракатлантирилади. Юриш қисмининг гидравлик бошқарилиши машинанинг текис ишга тушишини таъминлайди. Қамровчи қисмини кўтариш ва тушириш, ҳамда конвейерни кўтариш, тушириш ва горизонтал текисликда буриш гидроцилиндрлар ёрдамида амалга оширилади. Электр ускуналари портлашга хавсиз ишланганлиги сабабли газ ва чандан хавфли шахталарда ишлатиш мумкин.

Хулоса

Маълумки, халқ хўжалигининг асосий тармоқларидан бири кончилик

соҳасидир. Кон корхонасининг қанчалик ривожланганлигини, унинг қанчалик
қувватлилигини албатта шу корхонада қолланилаётган ишлаб чиқариш машина
ва механизмлари орқали изоҳланади. Бу борада ишлаб чиқариш жараёни
комплекс механизатсиялашган ва автоматлаштирилган технологияларга
суянади.

Шунинг учун ҳар бир кончи мутахассисдан кончиликда ишлатиладиган

машина-механизмлар тўғрисида йетарли билимларга ега болиш талаб етилади

Фойдаланилган адабиётлар

1. 
   Махмудов.А.М " Шахта кон машиналари ва ускуналари"
   

2. 
   А.М.Исаходжаев"Кон машиналари ва мажмуалари"
   

Aim.uz